Met de sociale basis bedoelen we relaties tussen mensen. Meer persoonlijk, zoals familie en vrienden, of gemeenschappelijk, zoals clubs of online communities. Gemeenten hebben de opdracht de sociale basis te versterken. Want de zorgkosten stijgen gestaag en de behoefte aan arbeidskrachten in de zorg neemt door de dubbele’vergrijzing sterk toe. We weten dat de verwachtingen van wat mensen onderling, in de sociale basis, kunnen ‘compenseren’ hoog zijn. En zonder kennis over en echt contact met inwoners, kan dat onbedoeld leiden tot wensdenken en projecten waar niemand iets mee opschiet. Een belangrijke tijd dus, voor lokale adviesraden.
Samenwerking maakt de inhoud
Inhoudelijke kennis, over thema’s als mantelzorg bijvoorbeeld, of jeugd, is belangrijk. Net als ervaringskennis. Maar door de complexiteit van lokale vraagstukken en alle verschillende perspectieven, is het ook tijd om de aandacht te vestigen op iets anders. Op vaardigheden, bijvoorbeeld: hoe goed kunnen we samenwerken? Gelijk hebben en gelijk krijgen zijn immers verschillende dingen… En eigenlijk: is het belangrijk om te onderhandelen over ieders gelijk, of om in het lokale netwerk van gemeente, organisaties en inwoners samen verder, en tot oplossingen te komen?
Blijf je plek opeisen
Verschillende adviesraden die we als Movisie spreken, willen ongevraagd advies gaan geven over de sociale basis. Goede timing, met de gemeenteraadsverkiezingen in het vooruitzicht, en het besef dat er een groter beroep gedaan wordt op wat mensen voor elkaar kunnen doen. Tijd om je rol als gelijkwaardige partner opnieuw neer te zetten en op te eisen. Spreek duidelijk af waar je invloed op uitoefent en wat buiten je sfeer van advies ligt. De belangrijkste: hoor inwoners, zorg dat netwerken van inwoners in beeld zijn en werk samen. Breng het inwonerperspectief in, en geef vandaar uit advies. Er ligt juist bij de gemeente een verantwoordelijkheid om dat een plek te geven, dus eis die op. Wees als adviesraad responsief, dat wil zeggen: hoor de ander – de beleidsmedewerker, de wethouder, de inwoner – echt. En handel daarnaar. Dus niet: doe wat de ander wil, maar geef de betekenis die iets voor een ander heeft, een plek in wat je doet.
Maak spelregels
En tot slot, maak samen met de gemeente en de netwerken van inwoners waar je mee samenwerkt duidelijke spelregels. En vergeet daarbij afspraken over het terugkoppelen van wat met ieders input gedaan wordt niet. Probeer duurzame relaties op te bouwen met elkaar, zodat je samen onderdeel van de oplossing kunt zijn: zo versterken wij gezamenlijk de sociale basis in onze gemeente, ieder vanuit onze eigen rol.
Over de auteur: Karin Verbeek is programmaleider Sociale Basis bij Movisie. Het rapport 'De sociale basis versterken, investeren in de toekomst' geeft onderbouwing concrete handvatten voor het versterken van de sociale basis. Het kwam in samenwerking tot stand, met onder meer MantelzorgNL, Sociaal Werk Nederland en de VNG.
