Gemeente en adviesraad: voorkom een mismatch in verwachtingen

Op jaarbasis zien wij als Koepel dat ongeveer 10 tot 15 procent van de adviesraden gefrustreerd is over de samenwerking met de gemeente. Vaak komt dit voort uit een mismatch in verwachtingen - zowel vanuit de gemeente richting de adviesraad als andersom. In veel gevallen blijkt dat de adviesraad geen duidelijke plek heeft binnen de gemeentelijke organisatie. Er zijn dan geen samenwerkingsafspraken gemaakt, en lijkt de betrokkenheid van de adviesraad af te hangen van een ambtenaar die er toevallig aan denkt.

Door Petra van der Horstvrijdag 7 november

Soms heeft de adviesraad ambities die niet aansluiten bij de wensen van de gemeente. Ook zien we regelmatig spraakverwarring ontstaan. Een adviesraad zegt bijvoorbeeld: “Wij willen monitoren.” Waarop de wethouder reageert: “Dat gebeurt al - de gemeenteraad monitort.” Maar bedoelen ze wel hetzelfde? Begrippen kunnen verschillend geïnterpreteerd worden, en dat leidt gemakkelijk tot misverstanden.

Botsende werelden

Het zijn soms echt twee werelden die botsen. Een lid van een adviesraad kan uitstekend zicht hebben op wat er leeft onder bewoners en cliënten, maar zich tegelijkertijd moeilijk kunnen verplaatsen in hoe de gemeente werkt. Veel zaken die binnen de gemeentelijke organisatie als vanzelfsprekend worden gezien, zijn voor adviesraadsleden niet of nauwelijks bekend. Gemeentes realiseren zich dat vaak onvoldoende.

Het is niet vanzelfsprekend dat een lid van de adviesraad zich over alles inleest of alles van de gemeentelijke processen en werkwijze begrijpt. Inwerken en uitleggen zijn zowel aan de kant van de gemeente als aan de kant van de adviesraad nodig. Daarom is het belangrijk dat gemeentes uitleg geven over de wijze waarop beleid tot stand komt, wat de rol van de gemeenteraad is en hoe besluitvorming verloopt. Dat legt de basis voor wederzijds begrip en een goede samenwerking.

Ondersteuning vanuit de Koepel

Om ons werk als Koepel goed te kunnen doen, onderhouden we contacten met gemeentes op verschillende manieren. We worden regelmatig betrokken bij evaluaties van de samenwerking tussen adviesraden en gemeenten, en geven hierover advies. Ook ondersteunen we bij het actualiseren van verordeningen.

Daarnaast organiseren we workshops voor wethouders, beleidsmedewerkers en contactambtenaren, waarin we ingaan op wat nodig is voor een constructieve samenwerking met de adviesraad. Dankzij deze contacten krijgen wij een goed beeld van de uitdagingen waar gemeentes tegenaan lopen. Het is voor ons belangrijk om hun ervaringen en vragen te horen - zo kunnen we ook beter meedenken met adviesraden.

Over de auteur: Petra van der Horst is als trainer en bestuursadviseur werkzaam vor de Koepel Adviesraden Sociaal Domein.