Vereniging van adviesraden die de lokale overheid adviseren vanuit het inwonersperspectief

Vereenvoudig de schuldhulpverlening met één Schuldenwet

We weten al decennialang hoe we schulden moeten oplossen: we berekenen hoeveel iemand in 3 jaar kan aflossen en houden daarbij rekening met een vrij te laten bedrag. De rest wordt kwijtgescholden door schuldeisers. Maar we hebben de schuldhulpverlening veel te ingewikkeld gemaakt! Hierdoor heeft slechts een fractie van de 650.000 huishoudens met problematische schulden uitzicht op een schuldenvrije toekomst.

Door Martijn Schutdinsdag 25 april 2023

Wat gaat er nu mis

De wet- en regelgeving is scheefgegroeid. De wet laat grote verschillen toe in de wijze waarop gemeenten de schuldhulp uitvoeren. Dat is voor schuldeisers en schuldenaren erg vervelend en onrechtvaardig. En telkens worden pleisters geplakt in plaats van problemen opgelost. Zo versnipperd als de wet- en regelgeving is, is ook de uitvoering waar te veel partijen bij betrokken zijn. Hulpverleners besteden veel tijd aan afstemming, overdracht en administratieve handelingen en komen soms nauwelijks nog toe aan een goed gesprek met hun klant. Het traject duurt veel te lang. Bovendien zitten er perverse financiële prikkels in het systeem: mensen krijgen niet de hulp die ze nodig hebben, maar de hulp waaraan commerciële hulpverleners geld verdienen.

De oplossing

Schuldeisers, ervaringsdeskundigen, hulpverleners en deskundigen bedachten daarom de Schuldenwet. De Schuldenwet voegt wet- en regelgeving samen zonder deze inhoudelijk te wijzigen. De Schuldenwet belegt de uitvoering bij gemeenten, maar tolereert geen verschillen tussen gemeenten. Er is één loket en één regisseur die de hulpvrager begeleidt van aanmelding tot schuldenvrij. 

 

Deze praatplaat vat de Schuldenwet samen:

  

 

  1. Loket bij de gemeente. Heb je schulden? Dan is er straks nog maar één loket: de gemeente. De gemeente begeleidt de klant gedurende het hele traject van aanmelding tot schuldenvrij. Dus geen overdrachten meer!

  2. Pauzeknop. Schuldeisers schorten vier maanden de incasso op. De pauzeknop wordt momenteel ontwikkeld als onderdeel van convenanten met schuldeisers. Wij stellen voor om dit wettelijk te regelen.

  3. Stabilisatie. De gemeente zorgt dat het inkomen en de thuissituatie van de mensen met schulden stabiel zijn.

  4. Schuldregeling. De gemeente treft een schuldregeling conform de criteria die al decennialang gangbaar zijn. Schulden worden in principe geregeld met een saneringskrediet. Hulpvragers of schuldeisers die menen dat de gemeente de Schuldenwet niet goed toepast, kunnen naar de rechter. Na de uitspraak vervolgt het (bijgestelde) gemeentelijke traject. Er is dus niet meer een apart wettelijk traject.

  5. Passende hulp. Er wordt budgetbeheer of -begeleiding ingezet, afhankelijk van de zelfredzaamheid van de klant. De gemeente kan ook verwijzen naar beschermingsbewind. De rechter stelt zoals gebruikelijk de inwoner onder bewind, maar kijkt eerst of deze al bij de gemeente is geweest. Mensen zonder problematische schulden kunnen wel gewoon rechtstreeks naar bewind. 

Politiek aan zet

D’66 verwerkte het voorstel voor de Schuldenwet in de Initiatiefnota Sneller uit de schulden. Het kabinet buigt zich dit voorjaar over dat voorstel. Politiek Den Haag heeft het er maar druk mee, want eerder dit jaar werd besloten de aflostermijn voor schuldsanering te halveren van 3 naar 1,5 jaar per 1 januari 2024. Dit besluit kwam voor schuldeisers, schuldenaren en schuldhulpverleners als een verrassing, want het stond niet heel hoog op hun verlanglijstje. Zij roepen vooral om vereenvoudiging. Het wordt straks nog moeilijker om het ingewikkelde traject in 1,5 jaar uit te voeren, dus de urgentie om te vereenvoudigen blijft.

Kamerleden vertellen ons dat ze het geheel niet goed kunnen overzien. ‘Waarom zo’n ingewikkeld traject als de uitkomst eigenlijk zo eenduidig is?’ Hopelijk zien ook zij in, dat precies daar het probleem ligt en dat schuldsanering door de Schuldenwet weer eenvoudig en effectief wordt.  

  

Over de auteur: Martijn Schut schrijft dit blog namens de initiatiefnemers van de Schuldenwet. Hij werkt als zelfstandig adviseur voor en bij gemeenten en schijft op martijnschut.blog over armoede en schulden.