Ouderen, zeker ouderen die in een verpleeghuis wonen, worden vaak gezien als kostenpost voor de samenleving. Maar het kan ook anders, laat Humanitas Deventer zien. Daar wonen studenten tussen de ouderen. In ruil voor huisvesting zijn jongeren de ‘goede buur’ voor de bewoners. Andersom werkt een gemeenschap van ouderen vertragend. En dat blijkt een belangrijke kwaliteit in onze snelle samenleving.
Geen enkel mens wil afhankelijk zijn van zorg. Als je dan toch afhankelijk wordt van zorg, dan wil je dat graag een warme en levendige omgeving ontvangen. Dus Humanitas Deventer heeft gekozen om een generalist in zorg te zijn en een specialist in leven. Levendigheid wordt belichaamd door de jeugd. In Humanitas wonen studenten tussen de ouderen. In ruil voor huisvesting zijn jongeren de ‘goede buur’ voor de bewoners. Dit betekent sociale interactie tussen jong en oud. Soms is dat samen voetbal kijken en vieren dat onze Go Ahead weer gewonnen heeft. Een andere keer samen boodschappen doen of pizza bestellen. De studenten helpen met paasontbijt en verzorgen filmavonden met uiteraard dat lekkere glas wijn of, vooruit, een advocaatje met slagroom. Onze woonstudenten brengen leven in de brouwerij, heel letterlijk.
Naast het feit dat dit samenleven tussen jong en oud waarde toevoegt aan beider leven, heeft het ons ook inzichten gegeven. Een belangrijk inzicht is dat een gemeenschap van ouderen werkt als warm en vertraagd wereldje. Die vertraging is een belangrijke kwaliteit in onze snelle en complexe samenleving. De kracht van de vertraging kan helend werken voor jongeren die het niet redden in onze huidige samenleving. Jongeren met een lichte verstandelijke beperking of jongeren die om een andere reden langs de zijlijn staan. In de gemeenschap van ouderen, mogen deze jongeren er zijn. Sterker nog, zij zijn van harte welkom. Zij worden niet op voorhand beoordeeld. Ouderen zijn blij dat ze er zijn. In dit warme en sociale klimaat ervaren de jongeren succesjes en hun zelfvertrouwen groeit. Jongeren bewegen met ouderen, doen spelletjes of helpen met lichte klusjes in het huishouden.
In deze rol als sociale buddy gaan jongeren ook op bezoek bij ouderen in de wijk rondom Humanitas. Eenzame ouderen die uitkijken naar het bezoek van onze jongeren. Deze combinatie voegt waarde toe aan het leven van de oudere en kwaliteiten van de jongeren worden verder ontwikkeld. Zelfs zo dat in veel gevallen de professionele hulp die jongeren ontvangen kan worden afgeschaald. Een Phd-student die onze werkwijze bestudeerde, beschreef hetgeen hij zag als volgt: “De kwetsbaarheid van het individu wordt relatief als deze in een vertraagde en normale omgeving wordt geplaatst”.
De waardevolle menselijke processen van gezien worden, nodig zijn en erbij horen, zijn gratis aanwezig in de gemeenschap van ouderen. En in het gezelschap van ouderen. Waarbij de oudere kan worden benut als sociale hulpbron van de samenleving. Het kan gaan over de strijd tegen eenzaamheid van jong en van oud. Het kan gaan over co-housing bij de schaarste op de woningmarkt. Of het aanleren van sociale vaardigheden en bouwen aan zelfvertrouwen. Hier liggen oneindig veel mogelijkheden om weg te bewegen van doelgroepdenken. We moeten leren denken in combinaties van (kwetsbare) mensen die elkaar iets te bieden hebben. Waarbij de waarde van het leven voor alle betrokkenen toeneemt, de zorgbehoefte afneemt en de kwetsbaarheid relatief blijkt.
Over de auteur: Gea Sijpkes is directeur en bestuurder van Humanitas Deventer.