Sociale samenhang, leefbaarheid, inclusie en kwaliteit van leven zijn belangrijke kernwaarden in het sociaal domein. Het verbinden van generaties in buurten, onderwijs en zorginstellingen kan daaraan in hoge mate bijdragen. Waarom? Graag zet ik in zeven punten de argumenten op een rij.
1. In deze tijd van individualisering en globalisering voelen velen zich op zichzelf teruggeworpen. Corona heeft daar nog een flinke schep bovenop gedaan. Eenzaamheid en gebrek aan betekenisvolle, zingevende contacten komt voor bij alle leeftijdsgroepen. Velen zoeken nieuwe vormen van verbinding en solidariteit. Het verbinden van generaties is een effectief hulpmiddel omdat het alle in de wijk aanwezige krachten kan mobiliseren en verbinden.
2. Er leven in Nederland zes verschillende generaties. Ze volgen elkaar op, nemen dingen van elkaar over, voegen nieuwe elementen toe. Iedere generatie heeft zijn specifieke levenservaring en talenten, zijn eigen kijk op de dingen en draagt daarmee iets unieks bij aan het grotere geheel. De rijpe levenservaring van ouderen en de ongefilterde originaliteit van kinderen en jongeren kunnen maatschappelijk veel meer worden benut.
3. Generatiebewustzijn is het besef dat iedere generatie bestaat te midden van andere generaties. Jong en oud staan op elkaars schouders. Dit besef heeft een grote verbindende kracht. We staan allemaal ergens op de doorgaande lijn, het grotere, historisch verhaal van opeenvolgende generaties. Onderzoek wijst uit dat dit generatiebewustzijn bij de meeste inwoners van Nederland latent aanwezig is. Dat biedt een basis voor ontmoeting en samenwerking.
4. Als mensen van verschillende generaties met elkaar in gesprek gaan, ontstaat een doorleefd inzicht in hoe ieder mens is gevormd door de tijdgeest. Zo’n ontmoeting genereert begrip en respect voor elkaar. Omdat generaties verschillend in het leven staan en in ‘hun tijd’ verschillende dingen hebben geleerd, kunnen zij bovendien iets voor elkaar betekenen. Intergenerationele activiteiten maken verschillen tussen generaties productief en helpen om zicht te krijgen op gemeenschappelijke belangen.
5. De ervaring leert dat deelnemers steevast plezier hebben in de ontmoeting met andere generaties. Zij merken dat het contact hen positief verrast. Het levert hen iets op. Plezier. Erbij horen. Kennis. Vaardigheden. Mensen ontdekken ook hun eigen ‘geefkracht’ ten opzichte van andere generaties. Jongeren voelen meer contact met de geschiedenis. Ouderen ervaren meer verbinding met de huidige tijd en de toekomst. Het combineren van de perspectieven, waarden en talenten van verschillende generaties leidt tot creativiteit en innovatie.
6. Betekenisvolle ontmoeting tussen generaties ontstaat niet overal vanzelf. Generaties leven in institutioneel gescheiden leeftijdsenclaves, zoals onderwijs, arbeidsleven en zorg. Ook in de vrije tijd leven velen in hun ‘generatiebubbel’. Onze beste vrienden zijn vaak leeftijdgenoten. Om generaties bij elkaar te brengen, zijn inspanningen nodig van burgers, instellingen, overheid en bedrijven.
7. Onderzoek naar intergenerationele (buurt)projecten wijst op positieve effecten als toegenomen zingeving, inclusie, nieuwe vaardigheden, welbevinden en sociale cohesie. Lokale gemeenschappen worden veerkrachtiger en mensen kijken meer naar elkaar om in een community of all ages.
Tot slot: wat kunt u doen? Kijk, om te beginnen, eens door de intergenerationele bril naar uw eigen organisatie, voorzieningen en activiteiten. Zijn alle generaties welkom en betrokken? Organiseer een intergenerationele (wijk)dialoog. Zet van daaruit in op kleinschalige intergenerationele activiteiten in uw eigen omgeving. Klik HIER voor praktische tips en evaluaties van concrete projecten.
Over de auteur: Kees Penninx is conceptontwikkelaar, trainer, adviseur en publicist in het sociaal domein. Daarnaast is hij ook oprichter van ActivAge community building in onze ouder wordende samenleving.
De tekst is een verkorte bewerking van het Manifest ‘De generaties staan op elkaars schouders’ waarvan de hele tekst te vinden is op www.activage.nl.