Platform31 onderzocht met gemeenten en (ervarings)deskundigen wat helpt om de kloof te dichten. Dit zijn de drie belangrijkste lessen die gemeentelijke bestuurders en ambtenaren kunnen helpen bij het verbeteren van hun communicatie met bewoners.
Maak mensbeelden expliciet en bevraag ze
Mensbeelden zijn veronderstellingen over wat mensen willen en kunnen en hoe ze zich gedragen. Deze mensbeelden hebben veel invloed op hoe beleid wordt gemaakt én uitgewerkt. Beleid dat uitgaat van een calculerende bewoner die het onderste uit de kan wil halen heeft namelijk een andere uitwerking in de praktijk dan beleid dat uitgaat van een realistischer mensbeeld.
Communicatie richting bewoners kan door een onjuist mensbeeld (onbedoeld) stigmatiserend of vernederend zijn en leiden tot uitsluiting en gevoelens van onbegrip, wantrouwen en weerstand bij bewoners. Om bewoners die hulp nodig hebben beter te bereiken en ondersteunen, is het zinvol dat gemeenten hun mensbeelden onderzoeken en waar nodig aanpassen. De modules die de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving en het Sociaal en Cultureel Planbureau hiervoor ontwikkelden kunnen gemeenten hierbij helpen.
Gebruik de kennis van ervaringsdeskundige collega’s
Steeds meer gemeenten nemen de kennis en ervaring van daartoe opgeleide ervaringsdeskundigen serieus. Dat is een positieve ontwikkeling. Minder aandacht is er nog voor de ervaringskennis die ambtenaren zelf hebben. Ambtenaren zijn immers zelf ook bewoners! Het is voor hen echter niet zo eenvoudig om zich als ervaringsdeskundige te profileren. Ze voelen vaak niet de ruimte om hun inzichten in te brengen, uit schaamte of angst om daarna niet meer serieus te worden genomen. Of ze conformeren zich bewust of onbewust aan het systeem en de structuren waarbinnen ze werken. Daarom zou het goed zijn als bestuurders en leidinggevenden de ruimte geven aan de ervaringskennis van hun eigen ambtenaren. Op die manier kan beleid en uitvoering beter aansluiten op de wensen, behoeften en mogelijkheden van de bewoners waarvoor het beleid bedoeld is. In deze podcast wordt het belang van ervaringsdeskundige ambtenaren en van het toetsen van mensbeelden aan de orde gesteld.
Pas je beeld- en taalgebruik naar bewoners aan
Beeld- en taalgebruik kan onbedoeld afschrikken of stigmatiseren of te ingewikkeld, onduidelijk of overdadig zijn. Wanneer gemeenten een realistisch mensbeeld hebben en voldoende ervaringskennis gebruiken, dan zijn zij ook in staat om hun beeld- en taalgebruik aan te passen. Dit betekent bijvoorbeeld dat je in een geschreven tekst taalniveau B1 en uitnodigende taal gebruikt en je alleen relevante informatie geeft en dat je de doelgroep of ervaringsdeskundigen hebt laten meelezen. We verzamelden deze en andere tips met nadere uitleg in deze praatplaat en bespraken de valkuilen van en alternatieven voor stigmatiserend beeld- en taalgebruik met onderzoekers van Fontys Hogeschool en FNO in dit webinar.
Wanneer bestuurders en beleidsambtenaren deze tips ter harte nemen en zij zowel binnen als buiten het gemeentehuis meer vanuit de belevingswereld van bewoners communiceren, is het mogelijk om bewoners beter te bereiken en ondersteunen.
Over de auteur: Margot Leegwater is projectleider/ onderzoeker en werkzaam bij Platform 31.
