Schuldproblematiek in post-coronatijdperk
Tijdens de eerste coronagolf zijn door schuldenlab.nl en Deloitte berekeningen gemaakt over de ontwikkeling van de schuldproblematiek. Ze verwachten eind 2021 een stijging naar 1,6 miljoen huishoudens en dat is het best case scenario. In het worst case scenario loopt dat aantal op naar 2,5 miljoen. Dus een stijging van de problematiek met minimaal 14% en maximaal 79%.
Ambachtelijk schuldhulpverleningswerk
Ik hoor u denken ‘dat is toch niet te doen dan voor de uitvoering?’, en dat klopt! Dat zijn aantallen die wij niet aankunnen. Daarnaast is de wereld van de schuldhulpverlening een heel bureaucratische wereld. Het is geen sinecure om de inkomsten en uitgaven van een huishouden goed in beeld te brengen, het is lastig om alle schulden actueel en volledig in beeld te krijgen en vervolgens een regeling hiervoor te treffen met alle schuldeisers. Kortom: het is een heel arbeidsintensief en tijdsintensief proces om iemand schuldenvrij te maken. Dan heb ik het nog niet over de aandacht en tijd die er nodig is om de schuldenaar door het proces heen te loodsen. Handjes erbij krijgen is in deze tijd waarin gemeentelijke financiën fors onder druk staan, ook niet vanzelfsprekend.
Het moet dus anders, hoe dan?
Het goede nieuws is dat de wereld van de schuldhulpverlening volop in beweging is. Er komen slimme technologieën aan en er wordt met man en macht gewerkt aan slimme afspraken. Nieuwe apps, schuldenknooppunt, collectief schuldregelen en het waarborgfonds zijn ontwikkelingen die maken dat we sneller zicht hebben op inkomsten en uitgaven in een huishouden, we sneller een actueel beeld hebben van schulden, we deze met slimme afspraken in een keer kunnen regelen en deze ook nog ineens kunnen afbetalen.
Zijn we er dan?
Nee helaas nog niet. De voortekenen zijn positief, maar er moet nog genoeg gebeuren. De technologie is veelbelovend, maar: eerst zien, dan geloven. Privacy restricties kunnen vooruitgang weer frustreren. Vaak zijn we zo snel als de langzaamste afspraak in het geheel van de schulddienstverlening. We zijn afhankelijk van de medewerking van veel partijen. In dit geval zou dwingende wetgeving kunnen helpen.
Nieuwe competenties voor schuldhulpprofessionals
In zijn algemeenheid willen schuldeisers hierin mee bewegen. Maar, alleen onder de nadrukkelijke voorwaarde dat de schuldhulpverlening laat zien dat ze werken aan duurzame financiële oplossingen voor huishoudens. Bovenstaande betekent een verandering van de werkzaamheden in de sector op termijn. Met elkaar zullen we, met de professionals in het veld, op zoek moeten naar nieuwe competenties die passen bij bovenstaande beweging. Het is NU wel de tijd om te beginnen met die verandering, willen we uiteindelijk iedereen duurzaam uitzicht geven op een schuldenvrij bestaan.
Over de auteur: Ruud van den Tillaar is algemeen directeur bij Kredietbank Limburg, Bestuurslid bij de NVVK (Vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren) en SAM (Vereniging van en voor professionals in het sociaal domein).
