ZonMw vroeg AEF te onderzoeken hoe je op een effectieve manier uitvoering en financiering kunt ‘ontschotten’ in het sociaal domein en de zorg*. Samen met collega’s onderzocht ik daarom vorig jaar zes initiatieven die hiertoe een poging doen. Waar liepen zij tegenaan? En wanneer werkt het wél?
Waar ligt de uitdaging in de praktijk?
We zagen al gauw dat de tijd die het kost om een dergelijk initiatief op te zetten een belemmering is. De betrokken partijen zijn gewend om vanuit hun eigen kader te denken en verantwoording af te leggen. Omdat men investeert over het eigen ‘hokje’ heen is er behoefte aan bewijslast: een vorm van zekerheid dat deze manier van werken het gewenste effect gaat hebben. Tot slot ontbreekt vaak de kennis van de goede voorbeelden en mogelijkheden die er wél zijn.
Waneer lukt het wél?
Wat er wél helpt om initiatieven te laten slagen, is partnerschap gebaseerd op een sterke gedeelde visie én wederzijds vertrouwen. Een fundament van vertrouwen is nodig omdat verschillende partijen samen echt iets nieuws uitproberen en het onbekende aangaan. Om diezelfde reden is het belangrijk om duidelijke doelen en kaders vast te stellen zijn voor de samenwerking. Het moet voor de uitvoering helder zijn wat de werkwijze wél en níet inhoudt. We zagen ook dat het helpt als er aan de ‘achterkant’ voor wordt gezorgd dat de processen binnen de organisaties zoveel mogelijk in lijn worden gebracht met de ontschotte werkwijze. Bijvoorbeeld dat financiële verantwoording en kritieke prestatie-indicatoren (KPI’s) helpen om inzicht te krijgen in of het gewenste effect wordt bereikt, en deze geen tegengestelde prikkels geven.
Geleerde lessen
Het was voor mij heel inspirerend om een kijkje in de keuken te nemen bij deze zes initiatieven. In de leersessies die we hebben georganiseerd, zagen we dat nog veel meer partijen bezig zijn met het ontschotten van ondersteuning en zorg. Ik hoop van harte dat ons onderzoek bijdraagt aan het verder verspreiden van deze goede voorbeelden en de lessen die zij (en wij via hen) geleerd hebben. Zodat we nog veel meer burgers met zorg- en/of ondersteuningsvragen beter kunnen helpen.
Over de auteur: Renske Kroeze is adviseur bij AEF. Heef u vragen over dit onderwerp of het onderzoek ‘Van schotten naar verbinding’, dan kunt u haar mailen op: r.kroeze@aef.nl.
*Lees hier het onderzoeksrapport: Onderzoek naar ‘ontschotte’ financiering in het sociaal domein | ZonMw
