Vereniging van adviesraden die de lokale overheid adviseren vanuit het inwonersperspectief

Vraagverlegenheid doorbreek je niet

Hulpbereidheid is van alle tijden

De golf van hulpbereidheid die de coronacrisis in het voorjaar 2020 ontketende lijkt uniek en bovendien inmiddels gedempt. Maar ook vóór de coronacrisis was de hulpbereidheid groot, alleen waren de schijnwerpers er toen niet zo op gericht. Hulpbereidheid is van alle tijden, zo blijkt steeds maar weer uit cijfers van het Sociaal Cultureel Planbureau. Nederland is kampioen vrijwilligerswerk en miljoenen mantelzorgers zorgen voor hun naasten. En dan zijn er nog al die kleine onderlinge diensten die mensen uitwisselen en die nooit in de boeken komen. ‘Dat is geen hulp, dat vind ik gewoon leuk om te doen, dat hoort erbij’.

Door Lilian Lindersdinsdag 2 februari 2021

Hulprelaties en gemeenschap

Die vanzelfsprekendheid van het uitwisselen van onderlinge hulp vindt vooral plaats tussen mensen die elkaar (goed) kennen en vertrouwen, tussen naasten, vrienden of bekenden, binnen families of tussen buren. Als dat is ingebed in een gemeenschap (zoals familie) is het stellen van een hulpvraag niet heel moeilijk. Vaak wordt bovendien de nood al geledigd voordat er überhaupt om iets gevraagd hoeft te worden. 

Vraagverlegen

Voor mensen die dat soort vanzelfsprekende (dagelijkse) contacten missen, of maar een kleine sociale kring hebben zit dat anders. Ze missen gezelschap zitten om een praatje verlegen, kunnen niet hun eigen boodschappen doen, lopen vast met hun Ipad of mobiele telefoon of wat dan ook. Zij ontberen vertrouwde contacten om bij aan te kloppen of menen dat ze hen niet kunnen belasten. Zij zijn ‘vraagverlegen’. Ook kloppen ze niet aan bij initiatieven zoals coronahelpers.nl, want dat is niet vertrouwd.
De maatregelen om besmetting met Covid-19 te voorkomen maken dat we steeds minder fysieke contacten kunnen hebben. Dat pakt altijd weer extra pijnlijk uit voor degenen die toch al over minder contacten beschikken. We zien dat als een groot maatschappelijk probleem en willen hier graag ons steentje aan bijdragen. Maar hoe? 

De kans geven van betekenis te zijn

Een sleutel om deze mensen te bereiken ligt in het vrijwel universele verlangen van mensen om ergens bij te horen en ‘er toe te doen’. Mensen die comfortabel ingebed zijn in een omgeving met veel wederkerige uitwisseling krijgen veel meer kansen op die erkenning. Zij worden gezien en gehoord en zijn als vanzelfsprekend van betekenis voor anderen. Helpen maakt gelukkig.  Ook mensen in een kwetsbare positie willen behalve als patiënt en cliënt gewoon burger zijn en een waardevol leven leiden. Wie iets voor een ander wil doen knoopt dat in zijn oren. Geef mensen de kans om ook iets voor jou te doen en laat hen merken dat je hen nodig hebt.

In bredere zin moeten we gaan werken aan een wederkerige samenleving die gebaseerd is op sociaal vertrouwen. In de wijk bijvoorbeeld, samen met sociaal professionals die met bewonerswerken aan het versterken sociale verbanden zodat ook degenen die als ‘hulpbehoevende’ gezien worden de kans krijgen er voor anderen te zijn.

Over de auteur: Lilian Linders is lector Empowerment en Professionalisering Hogeschool Inholland