Mijn nichtje zat in de problemen. Zij dreigde op straat gezet te worden. Ze stond nog niet lang genoeg op de wachtlijst om voor sociale huur in aanmerking te komen. Huren in de vrije sector waren onbetaalbaar. Ze was net begonnen aan haar eerste baan en kon nog geen hypotheek betalen. Gelukkig had ze goedverdienende tweeverdieners als ouders. Met hun hulp lukte het wel om een flatje te kopen. Probleem opgelost. Hadden we allemaal maar vermogende ouders.
Vergunningvrij bouwen
Minister Keijzer heeft in haar nieuwste wetsvoorstel ook een oplossing bedacht voor kinderen die geen betaalbare woningen kunnen vinden. Zij mogen voortaan op het erf van hun ouders vergunningvrij een woning bouwen. Als ik in mijn eigen redelijk welvarende Utrechtse wijk kijk, dan zijn er nergens huizen waarvan de tuinen groot genoeg zijn voor een dergelijke oplossing. Hadden we allemaal maar tuinen die groot genoeg waren om extra woningen op te bouwen.
Toenemende ongelijkheid
Bovenstaande voorbeelden illustreren een trend. Er is sprake van een toenemende ongelijkheid op de woningmarkt, en dit geldt met name voor starters. Daar waar vermogende ouders hun kinderen kunnen ondersteunen bij de start op de woningmarkt, geldt dit niet voor minder vermogende ouders. Deze jongeren ondervinden niet alleen financiële, maar ook sociale psychologische gevolgen. Het beïnvloedt hun toekomstperspectieven, belemmert hun academische en professionele prestaties, en heeft invloed op hun sociale leven en algehele welzijn. Het gedwongen bij de ouders blijven wonen belast familierelaties en belemmert de onafhankelijkheid, met als gevolg verhoogde stress en interpersoonlijke conflicten.
Ga omdenken
Niet alleen jongeren verdienen een dak boven hun hoofd. Alle ingezetenen van Nederland verdienen dit. Te weinig woningzoekenden profiteren nu van de bestaande oplossingsrichtingen. Doorgaan op de ingeslagen weg zal alleen maar tot nog grotere problemen leiden. Het is een goed idee om te gaan omdenken: een dak boven het hoofd als de hoogste prioriteit. Concreet betekent dit dat het recht op een dak boven je hoofd boven allerlei andere (lokale) wetten, regelingen en verordeningen gesteld gaat worden. Het vergt politieke moed, dit omdenkidee. Laten de verantwoordelijke minister en de Tweede Kamer gaan nadenken over hoe ze dit omdenkidee in wetgeving kunnen vastleggen. En hoe ze samen met alle verantwoordelijke partijen het recht op wonen voorop kunnen zetten in het maken en uitvoeren van beleid.
Dit blog is geinspireerd door het essay Een andere aanpak van de wooncrisis? Een omdenkpleidooi
Over de auteur: Mark Franken is werkzaam bij het programma Bestaanszekerheid en waardevol werken bij Movisie.
