Vereniging van adviesraden die de lokale overheid adviseren vanuit het inwonersperspectief

Digitale inhaalslag: de ervaring van migrantenouderen

We leven in een wereld die in rap tempo digitaliseert, en het is voor velen niet gemakkelijk om dit tempo bij te houden. Zoals voor senioren die laaggeletterd zijn, de Nederlandse taal niet beheersen en/of een lagere sociaaleconomische status hebben, zoals velen van de zogenoemde ‘eerste generatie gastarbeiders’ en hun vrouwen. Het ontbreekt deze doelgroep doorgaans aan de voorwaarden om goed te kunnen omgaan met de digitalisering: zo hebben zij vaak geen toegang tot een pc, tablet of mobiel, noch de vaardigheden om deze te gebruiken.

Door Nina Conkovadonderdag 3 september 2020

Cursus digitale basisvaardigheden

Om migrantenouderen te helpen een digitale inhaalslag te maken, hebben we vanuit Leyden Academy on Vitality and Ageing in samenwerking met Attifa in Utrecht in 2019 een cursus digitale basisvaardigheden opgezet. De cursus is gebaseerd op een methode ontwikkeld door de Polytechnic University van Madrid en verder vormgegeven samen met de ouderen die actief zijn bij Attifa. Zo is in overleg met de deelnemers afgesproken om op hun eigen locatie te werken, in de Arabische taal en op een lage tempo. Ook de inhoud is samen gekozen: denk aan het online vinden van een huisartsenpost in de buurt, DigiD gebruiken, googelen en vliegtickets kopen. De cursus begon ten slotte bij de basis: het leren kennen van de computer.

Drie groepen

De deelnemers werden in drie groepen verdeeld op basis van hun digitale vaardigheden, opleidingsniveau en kennis van de Nederlandse taal. Twee groepen bestonden uit laag opgeleide vrouwen die moeite hadden met de Nederlandse taal of deze überhaupt niet machtig waren. In deze groepen was het leerproces uitdagend, om een aantal redenen: zoals de overtuiging dat ze te oud zijn om te leren, onrealistische verwachtingen van onmiddellijke verbetering en problemen met de motoriek door ouderdom en gezondheidsproblemen. Toch leerden deze deelnemers basisvaardigheden zoals video’s van koran soera’s opzoeken op YouTube. Na afloop concludeerden we samen met de deelnemers en hun begeleiders dat het kansrijker zou zijn om een cursus over digitale vaardigheden te combineren met het leren van de Nederlandse taal. Waarbij deze doelgroep extra gemotiveerd en gesteund moet worden door hun sociale omgeving om betrokken te blijven en zij door een opeenstapeling van problemen altijd ten minste gedeeltelijk afhankelijk zullen blijven van andere mensen, zoals hun kinderen. 

De derde groep bestond uit iets hoger opgeleide vrouwen die de Nederlandse taal redelijk goed beheersen. Zij spraken de wens uit om minder afhankelijk te worden van hun kinderen, wat hen vooral motivatie en doorzettingsvermogen gaf om de cursus te blijven volgen. De deelnemers werden gaandeweg steeds enthousiaster omdat ze merkten dat hun digitale vaardigheden verbeterden en zij aangaven zich onafhankelijker en zelfverzekerder te voelen. Tijdens de coronacrisis gaven de meeste deelnemers uit deze groep aan enorm te hebben geprofiteerd van hun nieuwe vaardigheden, bijvoorbeeld door informatie over corona op het internet op te kunnen zoeken. Voor het vervolg gaf ook deze groep aan een voorkeur te hebben voor een cursus die het verbeteren van hun digitale én taalvaardigheden combineert. Op dit moment zijn nieuwe trainingen geïnitieerd door Attifa voor groepen oudere mannen en ook gaat een buurthuis in Utrecht ermee aan de slag, zo gauw de coronamaatregelen het toelaten. Hopelijk vindt het initiatief breder navolging, zodat meer migrantenouderen digitaal vaardiger worden en zich zo beter redden in de Nederlandse samenleving.

 

Over de auteur: Nina Conkova is senior onderzoeker bij kennisinstituut Leyden Academy on Vitality and Ageing
e-mail: conkova@leydenacademy.nl