Vereniging van adviesraden die de lokale overheid adviseren vanuit het inwonersperspectief

Het interne speelveld binnen de gemeente

Het speelveld binnen de gemeente: voor adviesraadsleden is het soms best even zoeken wie je nu precies adviseert. En wat je doet met vragen of verzoeken van mensen die je juist niet adviseert. Een adviesraad is er voor het college. In feite is het zo dat je wethouders adviseert die zich bezig houden met het sociaal domein. In sommige gemeenten is dat één wethouder, in veel gemeenten zijn meerdere wethouders actief op het sociaal domein. Om je rol te kunnen vervullen is het nodig om je bewust te zijn welke rol de wethouder heeft. Hij of zij heeft deze functie voor een bepaalde periode en heeft de opdracht om – binnen een coalitieakkoord – daadwerkelijk vorm en inhoud te geven aan besluiten van de gemeenteraad. Wethouders kiezen hoe ze inhoud geven aan besluiten en laten zich hierbij ondersteunen door het ambtelijk apparaat. Vanzelfsprekend hebben zij te maken met wettelijke en financiële kaders en regels.

 

Door Petra van der Horstwoensdag 3 april 2019

Kloof dichten

De praktijk leert dat een wethouder vooral op hoofdlijnen bezig is. Maar als adviesraad ben je juist vaak ook heel praktisch bezig. Je verplaatst je in de belevingswereld van inwoners en brengt het inwonersperspectief binnen. Terwijl wethouders vaak niet zo operationeel bezig zijn met dossiers. Zij sturen op hoofdlijnen en richten zich op de grote kwesties. Een valkuil is dan om te denken dat je als adviesraadslid vooral strategische munitie nodig hebt om een wethouder te adviseren, om sparringpartner te kunnen zijn. Nee, naar mijn idee heeft een wethouder hier beleidsmedewerkers en intern adviseurs voor. En de kracht van adviesraadsleden zit ‘m volgens mij vooral in het dichten van de kloof tussen de belevings- en leefwereld van inwoners en de strategische aanpak van wethouders.

Samenleving binnen brengen

Een contactambtenaar van de gemeente vormt een belangrijke schakel voor de adviesraad. Hij of zij kan adviesraadsleden in contact brengen met beleidsmedewerkers die op bepaalde thema’s binnen het sociaal domein actief zijn. Via beleidsmedewerkers kunnen adviesraden geluiden uit de samenleving binnen brengen bij de gemeente. Geluiden die beleidsmedewerkers ook zelf direct kunnen benutten in hun werk. Zij kunnen de input bijvoorbeeld benutten in hun contacten met organisaties die gesubsidieerd worden door de gemeente. Of voor hun overleg met de leiding van de wijkteams. Door zo’n aanpak volg je veel minder de formele beleidscyclus. Je constateert dat er gemeenschappelijke signalen uit de samenleving zijn en dat deze terecht moeten komen bij bijvoorbeeld een ambtenaar inkoop of beleidsmedewerker mantelzorg. Vanuit die optiek is het belangrijk dat er via de contactambtenaar concrete afspraken worden gemaakt met beleidsmedewerkers. Bijvoorbeeld de afspraak dat leden van een specifieke werkgroep binnen de adviesraad een aantal keren per jaar met een beleidsmedewerker rond de tafel gaan om te delen welke signalen zij uit de samenleving hebben. De beleidsmedewerker kan dan ook issues neerleggen waar hij/zij mee bezig is en vragen om input van de leden van de adviesraad/werkgroep.

Toegevoegde waarde

Een adviesraad is in principe dus een adviesorgaan voor het college. Maar realiseer je dat je vanuit inwonersperspectief vaak veel meer munitie hebt voor een beleidsmedewerker dan voor een wethouder. Realiseer je waar je toegevoegde waarde zit, zodat je op een meer natuurlijke manier je adviesfunctie kunt bekleden.

Gemeenteraad

Dan nog een belangrijk punt. Wat doe je als een gemeenteraadslid vraagt om jouw advies? In dat geval is het belangrijk om je ervan bewust te zijn dat gemeenteraadsleden hun eigen politieke kleur hebben. Ze bekijken dingen misschien wel vanuit inwonersperspectief, maar geven hier – gezien hun politieke achtergrond – een eigen interpretatie aan. Met inzichten die de adviesraad met hen deelt kunnen gemeenteraadsleden op een eigen manier aan de slag gaan. Zij hebben een politieke kleur en bijbehorende belangen. Op het moment dat raadsleden jou gaan citeren, dan word je onderdeel van de raadsdynamiek. En daar zit politiek in. Het is als adviesraad juist belangrijk dat je er zonder last en ruggespraak in zit en geen politieke kleur hebt. Wees je hier dus van bewust in het contact met de gemeenteraad. Je kunt prima toelichten wat jullie werkwijze en intentie is, maar realiseer je dat je als adviesraad actief bent op het speelveld van de wethouder en niet van de gemeenteraad.

Over de auteur: Petra van der Horst is Directeur Koepel Adviesraden Sociaal Domein.