Vereniging van adviesraden die de lokale overheid adviseren vanuit het inwonersperspectief

Wat we kunnen leren van deze crisis

Het coronavirus dwingt ons tot vertraging en geeft ons de kans om deze te benutten en er samen beter uit te komen. Laten we samen leren van wat dit met ons doet en dit ook meenemen in de tijd na corona.

Wanneer er zich een crisis voordoet, of deze nu groot is en ons allemaal aangaat, of kleiner is en maar een kleine groep aangaat: we reageren vanuit de psychologie op dezelfde manieren.

 maandag 20 april 2020

1. We gaan vooral voor onszelf
Wanneer een crisis zich voordoet, slaat de angst ons even om het hart. Ieder mens kijkt naar de invloed die het heeft op zijn eigen leven en waar hij of zij zelf nog invloed op heeft.
In deze tijd zie je dit bijvoorbeeld terug in het hamsteren. Mensen hebben geen invloed op de ontwikkeling van het virus, maar kunnen er wel voor zorgen dat ze zelf een goed gevulde voorraadkast hebben. Dit is een heel natuurlijke biologische reactie. Overleven. In de piramide van Maslov zijn de lichamelijke behoeften zoals eten, drinken en onderdak de basis. Hierop volgt veiligheid en zekerheid.

2. We gaan vooral voor ons samen.
Wanneer aan de basisbehoeften is voldaan, gaan we vooral voor ons samen. Bijkomend van de schrik kijken we om ons heen, naar de ander. Hoe gaat het met de ander? Hoe gaat het met mijn naasten?

En dan ontstaat er iets bijzonders.

Beweging

Wanneer de wereld op z’n kop staat, ons iets overkomt, ons iets wordt aangedaan, dan komen we in beweging, we willen handelen om het beter te laten gaan met onszelf en met onze naasten. Voor de 1 zijn dat de mensen van zijn eigen familie en vrienden, voor de ander is die cirkel groter. Buren, mensen in benarde situaties, onbekenden waar men iets voor kan betekenen in het algemeen belang. Zo doen mensen boodschappen voor hun familie, staan er zangers liederen te zingen in de tuin van verzorgingscentra, naaien vele mensen mondkapjes voor verzorgenden.

Motivatie

Al lange tijd ben ik gefascineerd door de nieuwe motivatietheorie. Waar ik in mijn opleidingen geleerd heb dat mensen in beweging komen door straffen en belonen, blijkt dat dit niet waar is. Uit wereldwijde onderzoeken blijkt namelijk iets anders. Het blijkt keer op keer dat mensen gemotiveerd raken door mastery, autonomy en purpose. Mastery wordt het beste vertaald als: het beter worden in iets. Dit verklaart waarom mensen het leuk vinden om een hobby te hebben en dit geheel uit zichzelf doen zonder dat ze er een beloning voor krijgen. Het steeds beter worden in gitaarspelen, puzzelen of breien is al motivatie genoeg.
Autonomie betekent het hebben van autonomie. Dat het je eigen kleur mag hebben. Gitaarspelen als hobby is leuk wanneer je zelf mag bepalen wat je speelt, hoe luid en voor hoe lang. Wanneer er iemand anders zou gaan bepalen over deze zaken, dan is de lol er snel af en verdwijnt de motivatie.

Purpose is wellicht nog de grootste factor. Dit gaat minder om het hebben van een doel, als wel om het zijn van een doel. Het van toegevoegde waarde zijn. Het iets kunnen betekenen voor de ander.

Vertraging

Interessant aan deze Coronatijd is dat we massaal op de rem moeten.
Nu aan de eerste behoeften is voldaan, worden we door de nodige maatregelen zoals bijvoorbeeld de 1,5 meter afstandsregel, in alles wat we daarna we willen ondernemen om het ‘samen’ te herstellen vertraagd.
Deze vertraging dwingt ons tot nadenken over alle verschillende mogelijkheden en tot het creatief zoeken naar niet voor de hand liggende oplossingen. Het ‘zo doen we dat altijd’ bestaat even niet meer en valt daarom weg als de eerste oplossing.

Lessen

Wat we kunnen leren van deze crisis zijn wat mij betreft vooral de volgende 4 dingen.

1. Vertragen levert op dat we komen tot ongekende oplossingen
2. Helderheid en kaders geven ruimte
3. Wanneer aan de basisbehoeften is voldaan willen mensen graag van betekenis zijn
4. Mensen zijn creatief en in staat om samen tot de beste oplossingen te komen

Duidelijke en gelijkwaardige rollen

In de gebruikelijke route in besluitvorming kiezen we vaak in alle snelheid voor de bekende weg.
In de Nieuwe Route, verloopt besluitvorming anders dan in de gebruikelijke route.
Door de volgorde van besluitvorming te veranderen krijgt iedereen in het proces een veel duidelijkere rol. Vertaald naar de Coronacrisis zie je bijvoorbeeld dat mensen nu juist aan het werk moeten (de vitale beroepen) of juist thuis moeten blijven. Dit is voor iedereen duidelijk. Alle rollen zijn daarnaast evenveel van belang. Ook dat is iets dat een nieuwe Route besluitvorming typeert.

Heldere kaders

Er worden in de gekantelde besluitvorming van de Nieuwe Route, heldere kaders gesteld vooraf aan de besluitvorming. In deze Coronatijd worden de maatregelen waar iedereen zich aan moet houden daarom ook zo helder mogelijk en zo eenvoudig mogelijk gecommuniceerd. Iedereen moet weten waar hij aan toe is.

Vertraging

Het Nieuwe Route proces dwingt tot een vertraging aan de start. Het vraagstuk, de rollen en de kaders moeten helder zijn voordat we de besluitvorming ingaan. Deze vertraging zorgt uiteindelijk voor een versnelling in de besluitvorming omdat de basis klopt.
Een vertraging die in deze periode zelfs voelt als stilstand, zorg ook voor nieuwe creativiteit. Het ‘zo doen we dat altijd’ is weggevallen en creatieve en vaak beter passende oplossingen ploppen op.

Vertrouwen

Daarmee, kom ik bij mijn laatste punt. Dit punt gaat over vertrouwen in de bereidheid en de kunde van groepen mensen om samen tot de beste oplossingen te komen. Natuurlijk zijn er mensen die misbruik proberen te maken van de situatie, er blijven criminelen en oplichters. Maar dit weegt niet op tegen de enorme hoeveelheid mensen die werken aan initiatieven, die er ontstaan in deze periode, deze tussenfase.

We kunnen, wanneer we van een afstandje kijken naar wat een dergelijke crisis doet met de activiteiten en motivatie van mensen, hier wijze lessen uit trekken. 

Laten we deze en andere lessen meenemen naar het komende tijdperk en vertalen naar alle domeinen. Zo zullen we niet alleen samen de lasten dragen, maar ook samen de vruchten kunnen plukken van deze periode.

 

Over de auteur: Anke Siegers is Organisatiepsycholoog en groepsconflictbemiddelaar.
Anke houdt zich bezig met het inrichten van een maatschappij waarin samensturing met alle partijen gebruikelijk is. In diverse rollen adviseert en begeleidt ze hierin overheden, organisaties en professionals.

Eerder schreef Anke voor de Koepel de blog 'Wie beslist dat?' en Inspraak: wie wil dat (niet)?

Wilt u ondertussen meer weten van de Nieuwe Route? Kijk dan op www.denieuweroute.com en op www.datishelder.com