Vereniging van adviesraden die de lokale overheid adviseren vanuit het inwonersperspectief

Heeft u nog wat nodig?

Onlangs vroeg een ambtenaar me of de gemeente ons nog een financiële bijdrage zou kunnen geven. ‘Ons’ is Jeugdbieb West; een bewonersinitiatief in mijn wijk, het Oude Westen in Rotterdam. Ik viel even stil, vanwege de vele reacties die deze vraag bij me opriep: praktisch, venijnig, ideologisch en uiteindelijk pragmatisch. Allereerst praktisch: hadden we nog geld nodig?

Door Dr. Joke van der Zwaardmaandag 4 maart 2019

Met het toegezegde geld van twee fondsen zijn de basiskosten voor drie jaar gedekt. Voor het nog onbekende bedrag aan leenrecht per uitlening dat we achteraf zouden moeten betalen, hebben we een donatiecampagne opgezet: wordt boekensteun. Voor 15 euro kan een kind een jaar lang 2 boeken per week lenen. Actieve bewoners van ‘arme’ wijken zijn in staat om heel veel voor weinig geld te doen, en niet alleen omdat ze zelf alles gratis doen. Ik voelde ook venijn. O ja, de overheid is dol op nieuwe initiatieven en wil er graag mee pronken. Mee op de foto en de poster. Die liefde is hevig maar kort. Als de initiatiefnemers het volhouden, zijn ze ineens veel minder interessant. Neem de huiswerkklas Oude Westen, mede-initiatiefnemer van Jeugdbieb West, die na 40 jaar onomstreden verdiensten zijn structurele subsidie is ontnomen. Een succesvol initiatief kan ‘zijn eigen broek ophouden’ is tegenwoordig het credo. Het vindt een ‘verdienmodel’ om zijn vaste lasten, waaronder de marktconforme huur die gemeentes voor hun maatschappelijk vastgoed vragen, te kunnen betalen. Een illusie en onmogelijke eis die zwaar drukt op al die vrijwilligers die zich inzetten voor een publieke zaak. Mijn ideologische reactie was: heeft de gemeente Rotterdam niet zelf goedgekeurd dat Bibliotheek Rotterdam de buurtbibliotheken sloot? Leeszaal Rotterdam West (2013) en Jeugdbieb West (2019) zijn daar een antwoord op. Maar die kortstondig bewierookte actieve bewoners vullen niet zomaar een bezuinigingsgat, ze hebben ook een verhaal. Ze vinden een bibliotheek een onmisbare sociale en culturele voorziening in hun wijk. De initiatiefnemers van Jeugdbieb West zijn dan ook eerst met Bibliotheek Rotterdam gaan praten. Zouden ze na zes jaar sluiting en alle rampverhalen over laaggeletterdheid niet een jeugdbibliotheek in West (her)openen? Nee, staat niet in onze planning. Zou Jeugdbieb West dan niet een afhaalpunt kunnen worden? Misschien, maar daar moeten we extra geld voor werven, 20.000 euro om precies te zijn, en dat zien we somber in. Dus wat zei ik tegen die ambtenaar, een beetje tot mijn eigen verbazing, maar zo pragmatisch kan ik zijn: “Geef maar 20.000 euro aan Bibliotheek Rotterdam om de aansluiting te realiseren met Jeugdbieb West.” En wat zei onze contactpersoon bij de Bibliotheek toen ik haar dat vertelde: “Mooi, stuur die ambtenaar maar naar mijn baas, want uiteindelijk werkt zo’n contact beter dan als jij zelf langs gaat.” En toen voelde ik me toch meer een loopmeisje van de gevestigde instanties dan een creatieve kritische actieve en betrokken burger. Dat gaat wel weer over, zo zelfbewust ben ik wel en we zijn trots op Jeugdbieb West, maar het blijven schurende werelden: de geleefde en de geplande stad.

Over de auteur: Dr. Joke van der Zwaard is ontwikkelingspsycholoog, stadsonderzoeker en actieve wijkbewoner. Ze is onder andere mede-auteur van ‘Voorbij de pioniersfase van bewonersinitiatieven. Verduurzaming van plekken van betekenis (2018). Te downloaden op: http://www.spechtindestad.nl/voorbij-de-pioniersfase/