In het sociaal domein is er echter weinig begeleiding beschikbaar die gericht is op zingeving. Uit een onderzoek van Vicky Hölsgens blijkt, bijvoorbeeld, dat sociaal werkers die keukentafelgesprekken houden de zingevingsvragen die de burgers stellen vaak niet herkennen of niet weten hoe ze op deze vragen moeten reageren omdat ze niet gemakkelijk op te lossen zijn. De sociaal werkers in haar onderzoek gaven ook aan dat het beleid van de gemeente aandacht voor zingeving tegenwerkt, omdat de protocollen waar zij zich aan moeten houden weinig ruimte bieden om te vragen naar zingeving en om daar tijd aan te besteden.
Oplossing
Volgens Vicky Hölsgens kan een oplossing zijn dat geestelijk verzorgers meer betrokken worden in het sociaal domein. Dat kan op verschillende manieren: Zij kunnen hulp- en zorgverleners trainen in het herkennen en omgaan met zingevingsvragen, maar zij kunnen ook zelf begeleiding bieden bij zingevingsvragen. Vooral als vragen complexer zijn, kunnen geestelijk verzorgers helpen in de begeleiding, omdat ze speciaal opgeleid zijn om professionele begeleiding en hulpverlening te bieden op het gebied van zingeving en levensbeschouwing.
Onbekend
Uit ons onderzoek blijkt echter dat geestelijk verzorgers nog niet heel actief zijn in het sociaal domein. Dat heeft verschillende redenen. Een belangrijke reden is bekendheid: Veel gemeenten en hulp- en zorgverleners weten niet wat een geestelijk verzorger kan bieden. Hoe verschilt het van een dominee? En wat kan een geestelijk verzorger dat een andere hulp- of zorgverlener niet kan? Hierdoor wordt er weinig verwezen naar de geestelijk verzorger en is er minder bereidheid om hun voor hun begeleiding en training te betalen. Gelukkig wordt geestelijke verzorging steeds bekender, doordat geestelijk verzorgers zich veel meer laten zien en van zich laten horen, bijvoorbeeld via de website www.geestelijkeverzorging.nl en het project Kenniswerkplaats Zingeving. In dat laatste project wordt ook gewerkt aan de kennis en vaardigheden van hulp- en zorgverleners op het terrein van zingeving.
Duurzame financiering
Duurzame financiering blijft echter een probleem. Daarom zou het goed zijn als gemeenten meer aandacht besteden aan het thema zingeving in hun beleid en werk. Via projecten gericht op Positieve gezondheid komt dit al aardig op gang, maar het verliest vaak nog terrein op meer praktische vormen van hulp en zorg. En dat terwijl deze elkaar kunnen versterken: Als je weet wat echt belangrijk is voor iemand en de persoon voelt zich gezien en gehoord, dan kan hulp- en zorg veel effectiever worden ingezet.
Over de auteur: dr. Anja Visser is docent en onderzoeker aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij houdt zich bezig met vragen over de organisatie en effecten van zorg voor zingeving, in o.a. de Kenniswerkplaats Zingeving.
