Vereniging van adviesraden die de lokale overheid adviseren vanuit het inwonersperspectief

Een eerlijke kans op gezond leven – deel 2

In deel 1 van dit blog kon u lezen hoe de omstandigheden waaronder wij leven van grote invloed zijn op onze gezondheid. Gezond leven is vaak niet genoeg om gezond te zijn of te blijven. Er is van alles dat roet in het eten kan gooien: pech of bestaansonzekerheid. Een tochtig en beschimmeld huis. Vuile lucht. Achterstelling op school. Discriminatie. Zaken waar we zelf vaak weinig aan kunnen doen, maar waar anderen aan zet zijn: de overheid, werkgevers, schoolbesturen, de Sociale Dienst, bedrijven of woningbouwverenigingen. 

Door Aletta Winsemius & Erik Dannenbergmaandag 13 juni 2022

Voor u is interessant wat een gemeente kan doen. En waar moet u op letten, als lid van een adviesraad sociaal domein. Wij raden aan om beleid zeker 15 jaar te richten op onderliggende oorzaken, om verder te kijken dan de (gezondheids)zorg en het gemeentehuis. Maak samen met de inwoners van uw gemeente plannen. En voer ze sámen uit. 

Wat betekent dit concreet?

Met de oorzaken achter de oorzaken bedoelen we dat leefomstandigheden die gezondheid beïnvloeden verbeterd moeten worden. Denk aan het saneren en voorkomen van schulden. Zie ook ons advies Van schuld naar schone lei. Het zoeken naar niet medisch oplossingen voor fysieke en mentale klachten kan helpen, zoals bij Welzijn op recept of  Krachtige basiszorg gebeurt.

Het is nodig om verder te kijken dan de (gezondheids)zorg. Welzijn, onderwijs, milieu, ruimtelijke ordening, volkshuisvesting, sociale zekerheid: het doet er allemaal toe. We horen vaak de verzuchting dat “collega’s van andere afdelingen gezondheid niet (zo) belangrijk vinden.” Dat kan snel veranderen als u laat zien dat gezondheid een oplossing is voor een probleem waar zij zelf mee zitten. Als mensen met een bijstandsuitkering zich gezonder gaan voelen, dan is er ook meer kans dat ze aan het werk kunnen. En dat werk kunnen behouden. Als kinderen de schooldag beginnen met een gezond ontbijt en voldoende buiten spelen, dan zijn ze meer geconcentreerd en minder druk.

Kijk verder dan het gemeentehuis

Gemeenten gaan niet overal over. Soms ligt de bal bij de zorgverzekeraar. Of bij de rijksoverheid. Daarom is het belangrijk om verder te kijken dan het gemeentehuis. Zoek bondgenoten: organisaties, bewonersinitiatieven, andere gemeenten, bedrijven, die ook iets willen doen aan die leefomstandigheden. 

Vervolgens is het belangrijk om verder te kijken dat één collegeperiode. Om de grote gezondheidsverschillen te verkleinen is minstens één generatie nodig (zie blog 1). Daarom zijn er programma’s die gericht zijn op het opgroeien van een gezonde generatie. Zoals Trendbreuk Zuid-Limburg, dat zich richt op de kinderwens van aanstaande ouders tot de kinderwens van hun kinderen. 

Mensen

Tot slot, het allerbelangrijkste: gezondheidsbeleid is gericht op mensen. Het gaat immers om hun gezondheid en die van volgende generaties. De afgelopen maanden zijn er verschillende pijnlijke voorbeelden beschreven van situaties waarin goedbedoelende gezondheidsbevorderaars flink de plank missloegen. We zijn allemaal gewend vooral te redeneren vanuit onze eigen ervaring. Maar de ervaring van een ander kan heel anders zijn. Gezondheidsbeleid begint bij oprechte belangstelling voor een ander en bij activiteiten die worden bedacht en uitgevoerd met en door de bewoners.

Over de auteurs: Erik Dannenberg is lid van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS). Aletta Winsemius werkt als senior adviseur bij de RVS.