Vereniging van adviesraden die de lokale overheid adviseren vanuit het inwonersperspectief

Hoe word je nog gelukkig oud in deze tijden?

Oud worden lijkt minder leuk geworden in Nederland. Eenzaamheid en somberte nemen landelijk toe onder 75-plussers sinds de uitbraak van corona. De gezondheidsbeschermende gedragsmaatregelen van de overheid hebben de sterfte onder ouderen weten te beperken, maar hun kwaliteit van leven geen goed gedaan. De coronamaatregelen zijn voorlopig niet voorbij. Je  begint je af te vragen of je in deze tijden nog gelukkig oud kan worden.

Door Crétien van Campenmaandag 30 november 2020

Gelukkige mensen leven gemiddeld zeven jaar langer. Als je wilt dat mensen gelukkig oud worden, is alleen ziekten bestrijden niet voldoende. Meedoen, betrokken zijn en plezier maken zijn voorwaarden voor een beter leven. Uit verschillende wetenschappelijk reviews blijkt dat meedoen aan culturele activiteiten positief bijdraagt aan de kwaliteit van leven. Ouderen die hieraan deelnemen ervaren meer levensvreugde, meer betrokkenheid en meer waardering. De vraag is dus vooral hoe je die voorwaarden creëert als samenleving? 

De gezondheidszorg is niet bedoeld om ouderen levensvreugde, een gevoel van betrokkenheid of waardering te geven. De cultuursector kan hierin wel iets betekenen. Zeker belangrijk in deze tijden, want de focus ligt door de coronapandemie nog sterker op fysieke gezondheid.

De cultuurprofessionals zijn net als de ouderen hard getroffen door de coronacrisis. Er zijn de laatste decennia heel veel co-creatieve gemeenschappen ontstaan waarin ouderen, professionals en mantelzorgers samenwerken aan kunst- en cultuurbeoefening. De culturele projecten waarin zij samenkomen, zijn dubbelhard geraakt. 

De kwaliteit van leven van ouderen is al jaren van een hoog niveau in Nederland. Om het welbevinden van ouderen op niveau te houden is meer nodig dan bescherming van de economie en de ouderenzorg. Daarom vraag ik aandacht voor twee zaken in het sociaal domein:
1. Red de culturele sector, net als de zorgsector. Dat betekent dat niet alleen de culturele infrastructuur maar vooral de zelfstandig werkende kunstenaars en kunstprofessionals die met ouderen werken aan hun kwaliteit van leven, extra steun verdienen.
2. Stimuleer lokale kunst- en cultuurinitiatieven die duurzame co-creatieve gemeenschappen van ouderen en professionals creëren met programma’s zoals  ‘Een tegen Eenzaamheid’, ‘Samen Cultuur maken’ en ‘Lang leve kunst’.

Want als het huidige beleid met de bijhorende gezondheidsbeschermende maatregelen voor ouderen wordt voortgezet, zullen de opbrengsten van veel co-creatieve gemeenschappen verloren gaan en kan de kwetsbaarheid, eenzaamheid en gevoelens van zinloosheid onder de groeiende groep ouderen toenemen. En dan wordt het minder leuk om oud te worden in Nederland…

 

Over de auteur: Crétien van Campen is verbonden aan het Sociaal en Cultureel Planbureau en publiceerde onlangs het essay Gelukkig ouder worden in een veranderende samenleving: een pleidooi voor zingeving en creativiteit en werkte mee aan De sociale staat van Nederland op hoofdlijnen: Kwaliteit van leven in onzekere tijden. Hij is voorzitter van de ZonMw commissie Kunst en cultuur in de langdurige zorg en ondersteuning en lid van de Wetenschappelijke Adviescommissie Een tegen eenzaamheid

c.van.campen@scp.nl