Vereniging van adviesraden die de lokale overheid adviseren vanuit het inwonersperspectief

Vitamine S

Mensen zijn sociale dieren. Niet alles wat u vaak hoort klopt, maar dit is waarheid als een koe.  Zonder andere mensen zouden we niet overleven. Nu denken we hierbij vaak aan een partner, familie, vrienden, of eventueel collega’s. Terecht. Goede relaties met deze mensen is sterk voorspellend ten aanzien van ons mentale en fysieke gezondheid, zelfs onze levensverwachting.  Mét anderen wordt u ouder.

Door Linda Bolier, Laura Shields-Zeeman, Els Bransenmaandag 29 maart 2021

Het verband is sterk. In de literatuur wordt de kracht van goede relaties als even groot geacht als het stoppen met roken door een gemiddelde roker van zo’n vijftien sigaretten per dag.  Ik noem het vaak Vitamine S, de S die staat voor Sociale contacten.  

Maar moeten het altijd mensen zijn die dicht bij ons staan?  Volgens mij niet. En er is steeds meer wetenschappelijk “bewijs” dat ook vreemden een belangrijke rol kunnen spelen:  ook vreemden kunnen ons voorzien van Vitamine S. Er is bijvoorbeeld onderzoek verricht waarbij mensen worden aangespoord tot korte interactie met vreemden. 

Het gaat dan om een kort gesprekje met een vreemde die ook op de bus wacht. Of met de persoon die een cappuccino voor je maakt. Zo’n kort gesprekje blijkt te leiden tot een kortstondig geluksgevoel. Niet alleen bij u zelf, maar bij de degene die u aanspreekt. 

Ik maak wel eens een grapje met een kassière, en merk vrijwel altijd hetzelfde effect. Beiden vinden we dat leuk.  Zelfs als het grapje niet al te vindingrijk is, zoals meestal het geval is. Maar dát je een grapje maakt is wat het hem doet. Ook is er onderzoek waaruit blijkt dat zelfs een simpele glimlach dit bewerkstelligt. 

Een mens is een sociaal dier omdat we ons graag verbonden weten. We moeten op anderen, ook vreemden, kunnen rekenen als serieus gevaar dreigt. Ook al komen die grote bedreigingen niet zo vaak voor als bij onze voorouders, bepaalt dit wel ons denken en doen in de hedendaagse complexe samenleving.  Ons brein lijkt nog steeds sterk op dat van onze voorouders.

Vitamine S is een diepgewortelde ingrediënt voor een gezond leven. Natuurlijk kun er te veel van krijgen. Vrijwel iedereen wil wel weleens even alleen zijn. Maar in tijden van Corona kunnen vreemden elkaar een dienst bewijzen door een kort praatje dat u anders “bij het koffieapparaat” op je werk voert. Beleidsmakers en stadplanners kunnen bankjes in het park zo plaatsen dat het uitnodigt tot een gesprek.  Half schuin tegenover elkaar kan ontmoeting makkelijker maken, ook al houden we allemaal van een terrasjes opzet: Een bankje met uitsluitend uitzicht op anderen.

Soms heeft contact met vreemden zelfs grote voordelen. Als vreemden relatieve vreemden blijven kun je met hen dezelfde intimiteiten delen als met een taxichauffeur of een kapper. De kans dat ze het delen met jouw vrienden is zo klein. Soms kun je je daarom nog veiliger voelen bij een vreemde dan bij een welwillende collega. Toch wel zo prettig.

Over de auteur: Paul van Lange is hoogleraar Psychologie aan de Vrije Universiteit, en verbonden aan de Universiteit in Oxford. Hij publiceert over alles wat zich bevindt tussen altruïsme en agressie, inclusief de psychologie over klimaatverandering, normovertredingen, of voetbal.  Website: www.paulvanlange.com
Meer over Vitamine S luister naar podcast: Trust, Vitamin S, and Well-Being - TrustTalk - It's all about Trust - Podcast.co