Burgerzin tijdens de coronacrisis
De coronacrisis is een goede illustratie van waarom burgerzin niet te onderschatten valt in een democratische samenleving. Toen de crisis uitbrak in maart deden politici, waaronder premier Rutte een beroep op ‘het gezond verstand’ van de burger en werd expliciet verwezen naar de rol van burgerzin. Maar is dit terecht? Uit onderzoek blijkt inderdaad dat de mate van burgerzin doorslaggevend is bij het opvolgen van de zogenaamde coronamaatregelen (zoals afstand houden, sociale contacten beperken, hygiëneregels respecteren) in de beginfase van de pandemie.
Samen met mijn collega’s Meta van der Linden (EUR), Joris Boonen (Zuyd Hogeschool) en Cecil Meeusen (KU Leuven) bevroegen we tussen 26 maart en 2 april 2020 —aan het begin van de crisis en in volle ‘lockdown’ toen strenge maatregelen waren afgekondigd en van kracht waren— 1,179 Belgen en Nederlanders boven 18 jaar. Onze voornaamste doelstelling was om na te gaan welke factoren steun voor en naleving van de coronamaatregelen bepaalde.
Uit de resultaten kwam naar voren dat over het algemeen de steun voor de maatregelen hoog was en ze goed werden opgevolgd. Vrouwen, ouderen, en mensen met een hoge mate van burgerzin en vertrouwen in de regering gaven aan de maatregelen strikter op te volgen en ze ook sterker te steunen. Burgerzin bleek echter met de voorsprong de belangrijkste factor.
Besluit: burgerzin van levensbelang in een samenleving
Deze resultaten tonen aan dat door transparant en vertrouwenwekkend te handelen de overheid de burgerzin van haar burgers in de toekomst kan bevorderen, en daarmee draagvlak creëren voor de benodigde en soms strenge maatregelen om de pandemie een halt toe te roepen. Het spreekt voor zich dat ook in andere concrete gevallen waar beleid dient te worden geïmplementeerd burgerzin een gelijkaardige, cruciale rol kan spelen. Kortom: overheden en administraties doen er goed aan om zich bewust te zijn dat burgerzin een belangrijk onderdeel kan zijn om beleid met succes te implementeren én doen naleven. Het is dan ook aangewezen om hier aandacht aan te besteden in opleiding en vormingen.
Over de auteur: Laura Jacobs is postdoctoraal onderzoeker aan het Departement voor Politieke Communicatie en Journalisme aan de Amsterdam School for Communication Research (ASCoR).
Meer info over het onderzoek en de resultaten kan worden gevonden via deze link.
