Vereniging van adviesraden die de lokale overheid adviseren vanuit het inwonersperspectief

Loslaten én vasthouden

Bewonersinitiatieven zijn er op allerlei terreinen; van wonen, zorg en welzijn tot en met duurzaamheid. Het is fantastisch dat bewoners zo in beweging zijn, maar welke beweging maken overheden?

 

Door Ellen Oomenwoensdag 24 april 2019

Anders

De overheid trekt zich terug, bewonersinitiatieven springen in dit gat. Ze nemen het groenonderhoud ter hand, zorgen voor ontmoetingen voor eenzame ouderen, starten samen een energiecoöperatie. Niet alleen vullen bewonersinitiatieven de gaten die vallen. Ze doen het vooral ook ánders. En voorzien hiermee in een breed gevoelde behoefte aan maatwerk en kleinschaligheid. Dit is een belangrijke motivatie voor veel initiatiefnemers. “We willen ons kind niet in een grootschalige zorginstelling laten wonen, waar hij niet de zorg krijgt waar hij bij gedijt”, vertelt de moeder die een wooninitiatief start voor haar gehandicapte zoon.

Ongenoegen

Bewonersinitiatieven kennen de vraag als geen ander. Ze weten waar behoefte aan is in hun buurt en springen daar op in. Vaak zijn hun diensten ook nog eens goedkoper, want er is geen of weinig overhead en bureaucratie. Bovendien is er veel inzet van vrijwilligers. Je zou dus denken dat overheden bewonersinitiatieven op alle mogelijke manieren faciliteren. Toch hoor je veel ongenoegen bij bewonersinitiatieven over hun contacten met overheden. Recent onderzoek door de Nationale Ombudsman onder 1268 bewonersinitiatieven wees uit dat ruim 44 % ontevreden tot zeer ontevreden is over die contacten (1). Over het algemeen ervaren ze de overheid wel als bereidwillig, maar stuiten op het vasthouden aan regels en een starre interne organisatie met een laag handelingstempo en weinig eenduidigheid.

Flexibiliteit en maatwerk

Bewonersinitiatieven willen een overheid die meebeweegt, meedenkt. Die ruimte biedt en faciliteert. Een overheid die loslaat dus. Tegelijkertijd moet de overheid bewonersinitiatieven ook vasthouden. Zo hebben bewonersinitiatieven veel behoefte aan hulp, bijvoorbeeld in de vorm van accommodatie of structurele financiering. Is het opzetten van een initiatief al best lastig, bestendigen is nog een andere zaak. Hoe houd je je initiatief draaiende als de startsubsidies op zijn? Het is vaak lastig om structurele financiering te krijgen.

Adviesraden: agendeer

Wat kunt u als adviesraad doen? Agendeer het thema bij uw gemeente. Vraag hoe uw gemeente bewonersinitiatieven faciliteert. Krijgen ze voorrang bij aanbestedings- en inkoopprocedures? Kunnen ze een beroep doen op het Right to Challenge? Is er (structurele) subsidie beschikbaar? Is de interne organisatie en regelgeving afgestemd op bewonersinitiatieven? Bevraag ook bewonersinitiatieven, zodat u weet wat bij hen speelt, en wat hun behoeftes zijn richting gemeente. It takes two to tango. Dus overheden en bewonersinitiatieven: ga samen op zoek naar manieren van loslaten én vasthouden. Dans samen voorwaarts.

Over de auteur: Ellen Oomen is adviseur bewonersparticipatie bij Zorgbelang Inclusief. Ze is daarnaast ‘ervaringsdeskundige’: ze zette zelf een bewonersinitiatief op het vlak van zorg & welzijn op in Arnhem. Voor contact: EllenOomen@zorgbelanginclusief.nlInspiratie opdoen over financiering van bewonersinitiatieven? Lees dit inspiratieboekje! (1) Ruim 100 burgerinitiatieven reageerden op de vraag hoe hun ervaringen met de overheid waren. Daarvan gaf 44 procent aan ontevreden tot zeer ontevreden te zijn over de contacten met de overheid. Het onderzoek vond plaats in 2018 onder 1268 bewonersinitiatieven.