Armoede mag niet bepalen wie je bent, wie je wilt zijn of wat je kunt worden, vinden we bij het Nationaal Fonds Kinderhulp. Maar om dát te bewerkstelligen en alle obstakels weg te nemen, is veel nodig. Laten we daarom zo snel mogelijk starten met het kind en de jongere een stem te geven en hen centraal te stellen in de armoedeaanpak.
Armoede zorgt voor kansenongelijkheid en minder optimaal opgroeien. Ook heeft armoede effect op de mentale en fysieke gezondheid. Geldzorgen brengen constante spanning en veroorzaken een dagelijkse druk op het hele gezin. Kinderen voelen dit feilloos aan. Ze maken zich zorgen om hun ouders en voelen stress om ook maar iets te vragen wat zij nodig hebben. Regelmatig dragen jongeren bij aan het huishoudpotje met een bijbaan. Opgroeien in armoede geeft het gevoel dat het thuis ‘anders’ is. Al op jonge leeftijd voedt armoede het idee langs de zijlijn te staan en het brengt volwassen zorgen. Met deze effecten wordt nog te weinig gedaan.
Wanneer rekeningen zich opstapelen en het ene gat met het andere wordt gevuld, is hulp met een bril, fiets of winterjas een opluchting. Kinderhulp kiest bewust voor een financiële bijdrage of een tegoedbon. Dit geeft regie aan het kind, omdat er zelf een keuze gemaakt kan worden. Dat voelt eventjes ‘normaal’ en het ondersteunt het gevoel van eigenwaarde.
Kinderen worden vaak bij een hulpgesprek buiten beeld gehouden. Uit zorg en om ze te ontzien, terwijl het kind ondertussen weet en goed aanvoelt dat er iets speelt. Bovendien hebben kinderen zelf ook vragen en behoeften. Het kind juist wel betrekken, stimuleert vraaggericht werken. En dat is essentieel als je écht een verandering wilt bereiken. Wat ons betreft gaan we allemaal oefenen om op gepaste wijze tot het antwoord te komen op de vraag aan kinderen zelf: wat heb jíj nodig? Dat kan in het klein, binnen het gezin, maar ook beleidsmatig, door input en inspraak te organiseren van kinderen en jongeren zelf.
Onze inspiratie komt mede voort uit de unieke samenwerking tussen wetenschap, beleid en praktijk: het Onderzoeksprogramma Kinderarmoede in Rotterdam. Bijzonder Hoogleraar Kinderarmoede Nicole Lucassen en Lector Kinderarmoede Mariette Lusse zien daar ook de complexiteit van het ‘dealen’ met de armoedesituatie, de bureaucratie, de verschillende regelingen instanties en personen… Allemaal extra stressfactoren voor mensen die al in de overleefstand staan. Een integrale aanpak, waar aandacht is voor de gevolgen van armoede op alle leefdomeinen, voor alle gezinsleden en waar een gezin één aanspreekpunt heeft zou echt kunnen helpen. Deze ‘regisseur’ geeft overzicht en rust én kan in de gaten houden of er voldoende specifieke hulp is voor de kinderen. Als het kind centraal staat, draagt dat direct bij aan het opgroeien tot een kansrijke, veerkrachtige, gezonde jong-volwassene.
Over de auteur: Bernique Tool, directeur-bestuurder Nationaal Fonds Kinderhulp. Kinderhulp is er voor alle kinderen en jongeren in Nederland van -9 maanden tot 21 jaar die in armoede opgroeien.
Meer informatie:
- Onderzoeksprogramma Kinderarmoede
- Handreiking Omgaan met kinderarmoede in het sociaal domein