Gemeenten, maatschappelijke organisaties en inwoners zochten van meet af aan naar mogelijkheden om tegemoet te komen aan de noden die ontstonden door de Corona crisis. Gemeenten verstrekten laptops aan gezinnen, professionals vonden mogelijkheden tot nabijheid binnen de RIVM-richtlijnen, buurtbewoners verrichtten hand- en span diensten voor elkaar. Waarden als sociale rechtvaardigheid, gelijkwaardigheid, solidariteit en menselijke waardigheid waren en zijn daarbij de drijfveren. Waarden die schuilgaan achter de theorie van sociale kwaliteit, een theorie waar ik me sinds enkele jaren mee bezig houdt omdat deze in mijn optiek veel houvast biedt voor een sterke sociale basis.
De sociale basis van een wijk of dorp bestaat uit formele voorzieningen én de vrijwillige inzet van inwoners. Ik ben onder de indruk van wat de sociale basis sinds het uitbreken van Corona op allerlei plaatsen te weeg wist te brengen. Tegelijkertijd maak ik me zorgen over de sociale basis. Hoe duurzaam zijn de initiatieven die nu ontstaan? Wie profiteren wel van deze initiatieven, maar wie worden er ook niet mee bereikt? Hoe ondersteunen gemeenten de sociale basis en welke keuzen worden daarin gemaakt?
Hoog tijd om het concept van sociale kwaliteit toepasbaar te maken voor het beleid en de praktijk van de sociale basis. En niet alleen in tijden van Corona. Een eerste stap hebben wij daartoe gezet in ons essay ‘Sociale kwaliteit voor een sterke sociale basis’. 
Daarin hebben we laten zien hoe de vier condities van sociale kwaliteit kunnen helpen om te kijken naar een sociaal vraagstuk. Toen was dat eenzaamheid, maar dat zou dus ook de impact van Covid-19 kunnen zijn. Eenzaamheid gaat over een tekort aan betekenisvol contact tussen mensen. Bij de aanpak van eenzaamheid wordt veelal ingezet op het creeren van mogelijkheden tot ontmoeting en verbinding, oftwel sociale cohesie: een van de condities van sociale kwaliteit. Wat we ontdekten was dat de andere drie condities minstens zo belangrijk zijn in de aanpak van eenzaamheid: sociaal economische zekerheid, sociale inclusie en sociale empowerment.
Inmiddels ziin er gemeenten en maatschappelijke organisaties die met ons willen zoeken, experimenten en leren om sociale kwaliteit te verbinden aan hun beleid, monitoring en verantwoording van de sociale basis. Zoals Wolf (2016)(1) sociale kwaliteit heeft weten te verbinden aan een krachtgerichte wijze van hulpverlenen aan individuen en gezinnen, zo zoeken we nu naar manieren om met sociale kwaliteit te werken aan een sterke sociale basis, tijdens Corona en daarna.
Over de auteur: Lisbeth Verharen is lector Versterken van Sociale Kwaliteit bij HAN University of Applied Sciences en programmaleider van de Werkplaats Sociaal Domein Nijmegen waarin gemeenten, maatschappelijke organisaties, onderwijs en onderzoek samenwerken aan sociale kwaliteit in de sociale basis.
Contact: Lisbeth.Verharen@han.nl
(1) Wolf, J. (2016) Krachtwerk. Methodisch werken aan participatie en zelfregie. Bussum: Uitgeverij Coutinho
