Vereniging van adviesraden die de lokale overheid adviseren vanuit het inwonersperspectief

Succesvolle burgerinitiatieven – Durf te volgen

Menig onderzoek heeft zich al gebogen over hoe burgerinitiatieven gefaciliteerd moeten worden naar succes. Maar wat houdt succes dan eigenlijk in? Dat hangt af van wie je deze vraag stelt.

Door Erzsi Meerstra – de Haandinsdag 1 oktober 2019

In de huidige tijd van de doe-democratie, Big Society of participatiesamenleving is er volop aandacht voor burgerinitiatieven. Burgerinitiatieven kunnen een belangrijke rol spelen in het leveren of vervangen van voorzieningen die onder druk staan, bijvoorbeeld vanwege vergrijzing of een terugtredende overheid. Niet gek dat overheden dan ook graag dergelijke initiatieven willen ondersteunen en geïnteresseerd zijn in welke factoren bijdragen aan succes.

Succes is stakeholder-specifiek

Maar voordat je kan inzoomen op succesfactoren, is het belangrijk om te weten wat deze factoren nu eigenlijk beïnvloeden, wat succes is. Het antwoord op deze vraag blijkt afhankelijk te zijn van aan wie je hem stelt, zo denken overheden anders over succes dan initiatiefnemers zelf. Uit mijn onderzoek naar burgerinitiatieven kwam naar voren dat professionals met name de ‘bijproducten’ van deelnemen aan een burgerinitiatief belangrijk vinden. Zo kun je je netwerk aanzienlijk vergroten en doe je nieuwe vaardigheden op die ook in een andere setting van pas kunnen komen. Succes draait niet zozeer om het behalen van het doel van het initiatief. Draagvlak onder de gemeenschap en de regie in handen van de initiatiefnemers zijn bepalend voor succes. Voor de initiatiefnemers zijn deze aspecten ook van belang. Maar met een verschil. Niet geheel verrassend, het behalen van het doel van het initiatief is voor de initiatiefnemers een belangrijk onderdeel van succes. En dat is ook begrijpelijk, je verbindt je aan een initiatief om iets voor je dorp of buurt te bereiken en niet in eerste instantie om je CV uit te breiden.

Durf te volgen

Bij het ondersteunen of faciliteren van deze initiatieven is het van belang dat het tempo van de bewoners wordt gevolgd, de regie moet in hun handen blijven. Dit kwam al naar voren in de zoektocht naar de definitie van succes volgens professionals, maar tegelijkertijd blijkt dit lastig te realiseren in de praktijk. De initiatiefnemers geven juist aan dat de relatie met de overheid hun initiatief soms in de weg kan staan. Te graag willen ondersteunen, of andere initiatieven niet tekort willen doen, kunnen de relatie tussen de bewoners en de overheid in sommige gevallen bemoeilijken. Uiteindelijk zijn de burgerinitiatieven een gegeven voor de overheid, waarbij de overheid zich hoort aan te passen aan de initiatieven en niet andersom. Om de leefbaarheid door middel van burgerinitiatieven te ondersteunen of vergroten ligt er een taak voor de overheid om te waken dat de regie bij de bewoners blijft liggen.

Over de auteur: Erzsi Meerstra – de Haan is postdoc Onderzoeker aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van Rijksuniversiteit Groningen.