Langdurige eenzaamheid heeft grote gevolgen voor het maatschappelijke functioneren, zoals uitval op school en werk. Daarnaast kan het leiden tot mentale en fysieke effecten als slapeloosheid, angst, depressie en verslaving. Verschillende oorzaken kunnen ten grondslag liggen aan gevoelens van eenzaamheid onder jongeren, zo laten ook persona’s
zien die de Traineepool Metropoolregio Amsterdam in samenwerking met Movisie heeft ontwikkeld. Waar bij de een gemis aan sociale vaardigheden ten grondslag ligt aan eenzaamheidsgevoelens, kan bij de ander een negatief denkbeeld of een onveilige thuissituatie een grote rol spelen. Eenzaamheid onder jongeren kent dus vele gezichten, en dat betekent dat ook de oplossingen per persoon verschillen.
Preventie
Dat jongeren tijdens hun ontwikkeling vroeg of laat te maken krijgen met gevoelens van eenzaamheid is te voorspellen. Het is daarom belangrijk om te kijken wat we kunnen doen om te voorkomen dat deze gevoelens aanhouden en jongeren vereenzamen. De eerste stap in deze aanpak is het doorbreken van het taboe. Dit begint bij het normaliseren van eenzaamheid. Geen paniek, je even eenzaam voelen hoort erbij. Dit moeten zowel gebeuren in de samenleving als geheel als bij jongeren zelf. Als adviesraad is het van belang om eenzaamheid onder jongeren te agenderen binnen de gemeenten, zo is de Week tegen Eenzaamheid een geschikt moment hiervoor. Zolang gemeenten en betrokkenen zich niet bewust zijn van deze problematiek onder jongeren, zal een aanpak niet van de grond komen. Gemeenten en andere betrokken zijn aan zet om jonge mensen te helpen begrijpen dat eenzaamheid niet als een te behandelen ziekte gezien moet worden, maar als een normale menselijke emotie. Door middel van het starten van bewustwordingscampagnes of het creëren van bijvoorbeeld de persona’s kunnen eerste stappen worden gezet. Stimuleer hierbij vooral de inzet van jongeren zelf. Zoals de recente Twitteractie van eenzame jongeren, #maatjegezocht, liet zien kunnen jongeren ook zelf veel betekenen in de aanpak van dit vraagstuk. Adviseer de gemeenten om deze betrokkenheid van jongeren te benutten en de juiste condities te creëren voor jongeren die zich willen mobiliseren voor dit vraagstuk. Jongeren toerusten om met gevoelens van eenzaamheid om te gaan, dat een belangrijke tweede stap. Het leren omgaan met teleurstellingen, het leggen en onderhouden van contacten, jezelf open en kwetsbaar opstellen, en het vergroten van zelfvertrouwen. Het gaat om levensvaardigheden waar jongeren nu en later veel profijt van zullen hebben.
Wat werkt bij de aanpak van eenzaamheid?
Hoewel eenzaamheid herkend wordt als een belangrijk maatschappelijk vraagstuk, worstelen beleidsmedewerkers en zorg- en hulpverleners in veel gemeenten met de vraag hoe zij eenzaamheid op een duurzame en systematische manier kunnen aanpakken. In het Wat Werkt bij-dossier bieden we een overzicht van de belangrijkste werkzame factoren, en van veelbelovende aanpakken.
Over de auteur: Susan de Vries is Projectmedewerker team Thuis in de Wijk van Movisie.
