Het aantal kinderwerkers in Nederland ligt rond de enkele honderden. Een relatief kleine groep professionals met een waardevolle rol binnen de pedagogische basis, die verder reikt dan het ondersteunen van kinderen. Ze ondersteunen ouders bij de opvoeding, zijn actief in de wijk en werken samen met ketenpartners zoals school, jeugdzorg en politie.
De waarde van het kinderwerk wordt echter nog niet altijd (h)erkend. Een teamleider van het kinderwerk uit Almere vertelde ons in het onderzoek naar kinderwerk: “Soms hebben mensen nog het beeld van kinderwerk als ‘leuke knutselclub’. Wanneer ik vertel wat onze kinderwerkers allemaal doen, hoe we werken aan preventie en dat een activiteit een middel is om andere doelen te bereiken, dan wordt daar nog regelmatig verbaasd op gereageerd.”
Onder kinderwerk verstaan wij het sociaal werk met kinderen tot 12 jaar dat zich richt op alle kinderen in de buurt, met extra aandacht voor kinderen in kwetsbare situaties die meer ondersteuning kunnen gebruiken. De praktijk laat zien dat kinderwerkers, met hun laagdrempelige aandacht voor kinderen, als rolmodel en vertrouwd persoon het verschil kunnen maken. Ze bieden een luisterend oor of geven een steuntje in de rug. Voor kinderen én hun ouders.
Een mooi voorbeeld hiervan is een online kookworkshop die in coronatijd voor kinderen en hun ouders werd georganiseerd. Verse ingrediënten werden door kinderwerkers aan de voordeur afgeleverd en vervolgens werd de maaltijd gezamenlijk online klaargemaakt. Niet alleen een leuke activiteit, maar ook een manier om kennis over gezonde voeding te delen. Het bezorgen van de ingrediënten gaf de kinderwerkers daarnaast de kans om een luisterend oor te bieden en te horen hoe het met de kinderen en gezinnen gaat.
Naast de waarde voor kinderen en hun gezinnen vervullen kinderwerkers ook een belangrijke spilfunctie in de wijk. Ze werken regelmatig samen met basisscholen, jongerenwerk, vrijetijdsvoorzieningen, politie of jeugdhulpverlening. Door het laagdrempelige karakter van het kinderwerk zijn ze goed op de hoogte van de zaken die spelen bij gezinnen en kunnen ze vroegtijdig signaleren. Dat maakt hen een waardevolle samenwerkingspartner. Ze vervullen een belangrijke rol als voorziening in de pedagogische basisinfrastructuur.
Kinderwerkers kunnen voor kinderen, ouders en samenwerkingspartners van grote waarde zijn. Desondanks schatten we het aantal kinderwerkers in Nederland slechts op enkele honderden. De potentiële waarde van het kinderwerk kan in veel gemeenten dan ook nog veel meer benut worden.
In 2021 publiceerden we het onderzoek ‘Kinderwerk anno 2021’. Dit onderzoek laat een overzicht van de aard, omvang en doelstellingen van het kinderwerk zien. Zowel de aanbevelingen als de cijfers zijn nog steeds actueel, en bieden handvatten die helpen om kinderwerk te verankeren in de pedagogische basis van gemeenten.
Over de auteur: Mike Loef is werkzaam als adviseur en onderzoeker bij het NJi en heeft o.a. een achtergrond als beleidsmedewerker in het kinder- en jongerenwerk.