Het waren mooie woorden die destijds gebruikt werden bij de overgang van vele regelingen in het sociaal domein naar de gemeente in 2015. Dichter bij de burger, maatwerk, toegespitst op regionale verschillen en zo kunnen we nog even doorgaan. De decentralisatie in 2015 leek een goede stap in het dichterbij de burgers brengen van onder andere de armoedevoorzieningen, maar bleek een zeperd als we nu kijken.
Daar waren we als FNV al bang voor aangezien deze decentralisatie natuurlijk gepaard ging met een miljarden bezuiniging in ruil voor beleidsvrijheid voor gemeentes. Wethouders die hun eigen verordening mochten gaan schrijven onder andere waar het gaat over WMO en armoedebeleid. De gemeenteraad kreeg vervolgens de taak om hier streng op te sturen en te controleren. Helaas zien wij nu dat er grote verschillen zijn ontstaan als het gaat om het uitvoeren van het sociaal domein per gemeente. Als FNV noemen wij dit dan ook cynisch “de postcodeloterij”.
Als je in Groningen woont dan ben je een bofkont, want daar wordt zelfs een bezoek aan de tandarts of een gaatje wat gevuld moet worden voor minima door de gemeente bekostigd. Woon je in Vlissingen dan moest je het tot nu toe doen met een grens van 110% van het wettelijk sociaal minimum om in aanmerking te komen voor armoedevoorzieningen terwijl in de buurgemeentes die grens op 130% ligt. En dan hebben we het nog niet eens over de wachtlijst voor het sociaal domein/WMO in Vlissingen. Al deze verschillen maken dat mensen door de bomen het bos niet meer zien en het onbegrip voor deze decentralisatie groeit. Nu hebben ook gemeentes vraagtekens, omdat zij vaak te weinig middelen hebben om goed beleid te voeren in het sociaal domein. Nog afgezien van het mogelijke ravijnjaar 2026.
Wat ons betreft was de beslissing in 2015 om te decentraliseren dan ook geen verstandige. Uitvoering door gemeentes kan prima maar wij willen graag terug naar landelijke regelgeving waarbij gemeentes natuurlijk altijd ten gunste mogen afwijken maar er in ieder geval een bodem is waar alle Nederlanders recht op hebben in welke gemeente je dan ook woont. Daar hebben wij natuurlijk een FNV-wensenlijstje voor zoals armoederegelingen op 150% wettelijk sociaal minimum etc. Daarom zijn wij een petitie gestart “Stop de Postcodeloterij”. Deze willen we in het najaar aan de Tweede Kamer aanbieden met de vraag weer landelijke grenzen en regels voor onder andere armoedebeleid, WMO, beschut werk en jeugdzorg vast te stellen. Wij nodigen u uit om deze petitie te tekenen op https://www.fnv.nl/petities/petitie-stop-de-postcodeloterij#/.
Over de auteur: Maureen van der Pligt is bestuurder Uitkeringsgerechtigden bij de FNV en was gemeenteraadslid in Amsterdam van 2006 tot 2015.