Vereniging van adviesraden die de lokale overheid adviseren vanuit het inwonersperspectief

Leefbaarheid vergroten in buurten en tuinen

In een voortuin van een corporatiewoning vlakbij station Den Haag centraal ligt het vuil al jarenlang vuistdiep. Glas, blikjes, plastic, sigarettenpeuken, wietzakjes, aanstekers. De erfenis van hangjongeren die voor de deur gratis konden parkeren en zich achter de hoge struiken ongezien waanden. De gemeente heeft betaald parkeren ingevoerd en de struiken op een meter hoogte afgezaagd. De jongeren zijn vertrokken, maar de troep is gebleven. De jonge bewoner heeft de voordeur al jaren niet meer in gebruik en de gordijnen de hele dag dicht. Ze leeft met de rug naar de straat. 

Door Meike Bokhorstvrijdag 16 juli 2021

Het wijkcentrum grijpt het Nederlands Kampioenschap Tegelwippen en de actie NL Doet aan om de verwaarloosde voortuin eens goed aan te pakken. Wie tegels inlevert, krijgt gratis planten van de operatie Steenbreek retour. Den Haag staat op de 57e plek met slechts elf gewipte tegels per duizend inwoners. Hoewel Den Haag in 2017 nog uitgeroepen werd tot de groenste stad van Nederland is het stationsgebied een stenenwoestijn. En dan moeten er nog 20.000 woningen bijkomen op het nabijgelegen bedrijventerrein. Het wijkcentrum helpt de bewoners om de leefbaarheid te vergroten door tuinafval af te voeren en onderhoudsarme planten te geven. Ze signaleren waar mensen hulp nodig hebben. De coronatijd maakt het lastiger om mensen te bereiken, terwijl de problemen groeien. Alle publieke activiteiten zijn opgeschort en ook de buurtcafés vielen weg als ontmoetingsplekken. Mensen trekken zich nog verder terug achter de voordeur. 

Wijkcentra vervullen een spilfunctie om bewoners te bereiken, zeker in superdiverse buurten. In het rapport Samenleven in verscheidenheid constateert de WRR dat naarmate buurten diverser worden, de sociale verlegenheid en het onbegrip toenemen. Tegelijkertijd blijkt uit de jaarlijkse peilingen van het SCP dat veel burgers behoefte hebben aan meer verbondenheid en staat de leefbaarheid in sommige buurten met een grote verscheidenheid onder druk. Veel onderzoek laat zien dat (semi)publieke voorzieningen de sociale veerkracht van een buurt versterken. In buurten met een hoog voorzieningenniveau is het gemeenschapsgevoel groter en zijn er meer sociale contacten tussen bewoners. Dan gaat het om voorzieningen zoals scholen, sportvelden, speeltuintjes, winkels en buurtcentra. Wijkprofessionals kunnen samen met vrijwilligers contacten tussen bewoners stimuleren en schroom en verlegenheid doorbreken.

Met een groep vrijwilligers kom ik vol groene bedoelingen aanzetten met planten en potgrond van het wijkcentrum. Maar de bewoner zou het liefst de verwaarloosde tuin vol tegels zien. Aan het eind van de ochtend is de tuin opgeknapt en aangeharkt. Tot grote verrassing van de bewoner hebben we onder het vuil een tegelterras opgegraven. De positie van Den Haag op het NK Tegelwippen is hiermee dus nog verder gezakt. Maar de mensen uit de buurt en van het wijkcentrum zijn tevreden. Het mooiste is dat ze voor het eerst een glimlach hebben gezien op het gezicht van de bewoner. 

Over de auteur: Meike Bokhorst is senior wetenschappelijk medewerker Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.