Activering
Neem bijvoorbeeld het accent op werk en activering. In de Participatiewet en landelijk beleid is werk bij een ‘gewone’ werkgever in principe dé weg uit de armoede. Dit principe rijmt deels met de praktijk. Dankzij een aantrekkende economie daalt sinds 2013 het aantal mensen in armoede dankzij meer vraag naar arbeid, dat lijkt de algemene conclusie van de afgelopen jaren. Tegelijkertijd constateren veel onderzoekers dat er ook een grote groep is die niet uit de armoede raakt ondanks het feit dat zij werk hebben. Ook zijn er groepen voor wie de stap naar werk (nog) niet mogelijk is, bijvoorbeeld door een ziekte, verslaving of arbeidsbeperking. Er zijn ook groepen die helemaal niet deelnemen aan de arbeidsmarkt, zoals gepensioneerden en minderjarige kinderen in armoede.
Hulpbereidheid
In de praktijk proberen gemeenten en allerlei lokale partijen pragmatisch om te gaan met de vele gezichten van armoede, zie ook eerdere blog hierover. Er is veel bereidheid om te helpen en veel organisaties, stichtingen en verenigingen steken de handen uit de mouwen om uiteenlopende activiteiten en voorzieningen aan te bieden. Soms gebeurt dit met materiële of financiële noodhulp, anderen doen dit met persoonlijke begeleiding en het bieden van een luisterend oor en weer anderen organiseren het liefst activiteiten voor de hele buurt. Het is mooi dat de hulpbereidheid in Nederland groot is, maar het is ook zaak om op strategisch niveau de verschillende gezichten van armoede een plek te geven in lokaal beleid.
Kijken vanuit andere visies
Dat begint met het verschillend kijken naar hulp en steun, breder dan enkel het veelgehoorde adagium ‘werk boven uitkering’. Voorbeeld hiervan zijn activiteiten gericht op doorbreken van schaamtegevoelens of aanmoedigen om deel te nemen aan sociale activiteiten. Deze dragen niet per sé bij aan grotere baankansen. Wie armoede als een economische uitdaging ziet, vindt dergelijke activiteiten waarschijnlijk ondergeschikt aan de toeleiding naar werk. Wie armoede als een sociaal-cultureel vraagstuk ziet, zal waarschijnlijk het belang van deze activiteiten voor de sociale samenhang sterk benadrukken.
Om het gesprek hierover te ondersteunen heeft het Fries Sociaal Planbureau de hoofdbenadering rondom armoede in een factsheet op een rij gezet. Dit moet het gesprek ondersteunen over welke visie het beste aansluit op de lokale ambitie en praktijk. Kans is groot dat een mix van verschillende benaderingen relevant zijn. Welke mix dit moet zijn, dát is bij uitstek een vraag voor het lokaal debat. De aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 is het moment om als politici, organisaties en gemeenten het gesprek hierover te voeren. Met de opgebouwde ervaring en kennis kan de adviesraad een belangrijke gesprekspartner zijn. Hoe zou u het hulpaanbod vanuit de gemeente en andere partijen zoals verenigingen, vrijwilligersorganisaties, stichtingen en kerken plaatsen in de verschillende visies op armoede? Welk zwaartepunt of lacune constateert u en is volgens u relevant om mee te geven aan de (toekomstige) gemeenteraadspartijen?
Over de auteur: Keimpe Anema is onderzoeker bij het Fries Sociaal Planbureau.
De factsheet is hier te vinden: https://www.fsp.nl/nieuws/armoede-anders-bekeken-wat-is-de-beste-aanpak-tegen-armoede/
