Aandacht voor de pleger
Om huiselijk geweld effectief aan te pakken, moeten we erkennen dat het meestal voortkomt uit relatiedynamiek. Dat vraagt om een systemische benadering, waarin ook de pleger aandacht krijgt. Niet om goed te praten, maar om de kunstmatige scheiding tussen dader en slachtoffer te doorbreken. Een ‘plegersensitieve’ benadering verlaagt de drempel tot hulpverlening en maakt een systeemgerichte aanpak mogelijk. Daarom zou elke centrumgemeente moeten overwegen om een lerend netwerk plegerperspectief op te zetten, waarin deze visie in beleid, communicatie en hulpverlening wordt verankerd.
Herkenning en schaamte
Als onderzoeker sprak ik met vele mannen die vastliepen, van de Rotterdamse drugsscene in de jaren ’90 tot plegers van huiselijk geweld. Vaak herkende ik iets van mezelf in hun onmacht, schaamte en weerstand om kwetsbaar te zijn. Die schaamte – voor angst, verdriet, falen – maakt hulp aanvaarden moeilijk.
Een lerend netwerk als antwoord
Vanuit deze inzichten startten we in Rotterdam een lerend netwerk met focus op het plegerperspectief. De gemeente erkende het systemische karakter van huiselijk geweld en bood ruimte om professionals en beleidsmakers samen te brengen. Ook een ervaringsdeskundige pleger nam deel. Deelnemers deelden kennis, ervaringen en een gezamenlijke wil om de hulpverlening te verbeteren, met als uitgangspunt dat een systemische benadering (vaak) de voorkeur heeft.
Van leren naar ambassadeurschap en terug
Als facilitator brachten wij kennis samen en ontwikkelden werkvormen. De bijeenkomsten waren rijk en inspirerend. We leverden reflectiedocumenten op en ontwikkelden, op verzoek van bestuurders, een uitvoeringsagenda. Zo groeide het lerend netwerk uit tot een groep ambassadeurs voor het plegerperspectief. Om in hun organisaties het bewustzijn rondom het plegerperspectief te vergroten, maakten zij een uitvoeringsplan. Vanaf 2025 komen zij vier keer per jaar bij elkaar om hun ervaringen uit te wisselen. Maar het leren houdt hiermee natuurlijk niet op. Een vraag die nog open staat is hoe om te gaan met misogynie die circuleert in de manosfeer, de online subcultuur waarin verschillende groepen samenkomen rond thema’s als mannelijkheid, relaties en genderrollen (Andrew Tate is een bekende figuur in de manosfeer).
Samen leren
Esther Perel, de bekende Amerikaans-Belgische relatietherapeut, stelt dat schaamte niet het gevolg, maar juist de oorzaak is van grensoverschrijdend gedrag. Het onvermogen om emoties te delen leidt tot boosheid en geweld. Precies wat we in de manosfeer zien gebeuren. Wat betekent dat voor een adequate omgang met plegers van huiselijk geweld? Dat is een perfecte vraag waarop een lerend netwerk van professionals, beleidsmakers en ervaringsdeskundigen over zou moeten nadenken. Samen leren, samen agenderen.
Over de auteur: Cas Barendregt is senior onderzoeker / adviseur en werkzaam bij Platform 31.
