Vereniging van adviesraden die de lokale overheid adviseren vanuit het inwonersperspectief

Social media maken ziek. Tijd dat we betere maken

Stel je een stad voor. Een stad met meerdere pleinen, met elk zijn eigen sfeer: het ene gericht op mentale gezondheid, het andere op lokale kennisdeling, of op sociaal beleid. Je kunt er rustig rondlopen zonder dat iemand iets van je vraagt. Aan elk plein grenzen deuren. Sommige staan open, andere vragen om een sleutel. Daarachter liggen buurthuizen, bibliotheken, gesprekskamers – plekken waar mensen elkaar écht ontmoeten en waar je in vertrouwen kunt aansluiten bij relevante gemeenschappen.

Door Bert Stavenuitervrijdag 23 mei

Vanuit dat idee begonnen we BovenJan, een digitaal platform voor mensen met mentale issues én hun naasten. Een platform waarop mensen elkaar kunnen vinden, verbinden en elkaar versterken met ervaringen en ervaringskennis. Niet als het zoveelste losse initiatief, maar juist ontworpen om de samenwerking op te zoeken. Want in plaats van één groot platform of een wirwar aan losse websites, moeten we toe naar een samenhangend netwerk. Daarom werken we toe naar Mentaal.nl, dat we het komende jaar samen willen neerzetten. 

Antwoord op mentale gezondheidscrisis

Met BovenJan geven we een antwoord op de stille mentale gezondheidscrisis dei zich in Nederland voltrekt. Steeds meer mensen ervaren psychische druk, somberheid of angst. Het aantal volwassenen met stemmingsstoornissen en angststoornissen steeg in vijftien jaar met 50%. Het aantal jongeren met mentale klachten neemt schrikbarend toe. Recente rapporten van het RIVM en het Trimbos-instituut schetsen een urgent en gedeeld beeld, waarbij ze aangeven dat mentale gezondheid raakt aan álle domeinen van beleid en samenleving.

Sociale steun

Wat opvalt: veel mensen zoeken steun op social media, maar vinden het tegenovergestelde. De plekken waar mensen elkaar online écht kunnen ontmoeten op een veilige manier zijn niet of nauwelijks te vinden. Terwijl sociale steun, herkenning en contact beschermende factoren zijn voor mentaal welzijn. Dat roept een intrigerende vraag op: Wat als we onze digitale omgeving zélf als zorgomgeving gaan zien? Wat als we de manier waarop we online met elkaar verbonden zijn, herontwerpen – en niet winst of meer invloed vooropstaat, maar mentale weerbaarheid?

Eigen communities

De eerste tekenen van BovenJan zijn veelbelovend. Inmiddels hebben zich hebben zich 13 patiënten- en naastenorganisaties in de ggz verenigd en laten de eerste organisaties zich zien met een eigen community. Zo is stichting KIEM een community gestart voor ouders van mensen met een eetstoornis. Een samenwerkingsverband van vijf organisaties startte een eigen plek voor Naasten in Noord-Holland Noord. En Plusminus verplaatste haar hele website over leven met bipolariteit naar het platform. 

Tegenwicht

Dat is nog maar het begin! Want mentale gezondheid is meer dan niet ziek zijn. Willen we écht een tegenwicht bieden aan ziekmakende social media, dan moeten we breder in actie komen, vinden ook universiteiten en hogescholen, bibliotheken, oproepverenigingen en technologieorganisaties als Waag en PublicSpaces. Samen zijn we een alliantie gestart die we in juni zullen lanceren. En intussen bouwen we door. Onder meer aan PubHubs, een nieuw sociaal netwerk gespecialiseerd in veilige uitwisseling. Ook 1SociaalDomein heeft zich onlangs aangesloten. Dus doe je mee?

Dit blog is geïnspireerd op het visiedocument van Mentaal.nl dat vanaf 2 juni op de gelijknamige website beschikbaar is.

 

Over de auteur: Bert Stavenuiter is directeur van de BovenJan en van de vereniging Ypsilon.