Deze jongeren hebben meer kans op slechtere schoolprestaties en/of schooluitval. Op de langere termijn kunnen langdurige gevoelens van eenzaamheid samengaan met ongewenste mentale (bijv. angsten) en fysieke (bijv. middelengebruik) gezondheidsuitkomsten. Daarom deze boodschap: naast de mentale en fysieke gezondheid, mag (moet) de sociale gezondheid van jongeren (en iedereen) een veel prominentere plek krijgen in ons huidige gezondheidsdenken. Het goede nieuws is dat het landelijke Eén tegen Eenzaamheid programma vanuit het ministerie van VWS zich ook gaat richten op jongeren. Dit is passend bij de erkenning die dit probleem moet krijgen.
Wat kunt u doen?
Wat kunt U doen om bij te dragen aan een betere sociale gezondheid bij jongeren? Hier volgen een aantal adviezen. Deze klinken voor u mogelijk als vanzelfsprekend, maar worden desondanks (nog) niet vaak toegepast:
- Erken eenzaamheid bij jongeren en herken het. Ondanks dat eenzaamheid kan lijken op symptomen van sociale angst of depressie, is het een op zichzelf staand fenomeen. ‘Behandel’ het dus ook als zodanig.
- Bekijk wat er in uw gemeente / regio / instelling al gedaan wordt voor deze doelgroep: Is eenzaamheid een aandachtsgebied? Worden er voorzieningen geboden aan jongeren met gevoelens van eenzaamheid?
- Het ontwikkelen van nieuwe interventies wordt afgeraden. Het is vooral belangrijk om van bestaande interventies de effectiviteit in kaart te brengen en deze procesmatig door te ontwikkelen, waar nodig.
- Bestaande interventies tegen eenzaamheid richten zich veelal op kenmerken van het individu. Beter is om een meer geïntegreerde aanpak te gebruiken waardoor onderliggende factoren uit verschillende niveaus (intra-, interpersoonlijk en sociaal-maatschappelijk) aangepakt kunnen worden (sprekende voorbeelden zijn te vinden in een recent Europees rapport (2)).
- Werk aan een gezamenlijke lokale aanpak. Voorbeelden, rapporten en adviezen zijn te vinden in het Dossier eenzaamheid van Movisie (3). Ook zijn er Toolkits voor gemeenten online beschikbaar (4).
- Een open deur, maar zeer belangrijk: Bekijk de mogelijkheden tot een aanpak op maat. Geen ‘one size fits all’. Bij iedere jongere ligt er een ander scala aan oorzaken ten grondslag aan de ervaren gevoelens van eenzaamheid.
- Betrek de doelgroep: Waar lopen zij tegen aan? Wat zijn de wensen? Hoe kunnen zij betrokken worden in de gezamenlijke aanpak tegen eenzaamheid?
- Tot slot, wilt u weten wat u direct kan doen in uw eigen sociale omgeving? Luister dan naar mijn podcast (5) of check de bestaande tips (6). Een klein gebaar kan het verschil maken. Eenzaam zijn we niet alleen: Laten we dit samen doen!
Bronnen:
- CBS: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2022/39/vooral-jongeren-emotioneel-eenzaam-in-2021
- https://fit2belong.eu/article/publication-are-we-doing-enough-address-loneliness-adolescence
- Dossier Eenzaamheid Movisie: https://www.movisie.nl/eenzaamheid
- Een tegen eenzaamheid: https://www.eentegeneenzaamheid.nl/mijn-gemeente/
- Podcast: https://www.eentegeneenzaamheid.nl/lokale-aanpak/podcast-eenzaamheid-onder-jongeren/
- Een tegen eenzaamheid: https://www.eentegeneenzaamheid.nl/dit-kun-jij-doen/
Over de auteur : Maaike Verhagen is Gezondheidswetenschapper en werkzaam als universitair hoofddocent binnen de vakgroep Pedagogische Wetenschappen en als senior onderzoeker bij het Behavioural Science Institute van de Radboud Universiteit.
