Wie in zijn of haar leven begint met een sociaaleconomische achterstand, wie opgroeit in een situatie waarin je ouders je niet echt zien, geen onvoorwaardelijke aandacht krijgt en waarin zaken als geweld en misbruik gewoon zijn, is kwetsbaarder voor problemen op latere leeftijd dan andere mensen. Wij moeten leren en durven kijken naar onderliggende oorzaken. Want als je die niet oplost, blijft dat in iemands systeem zitten en geeft die het door aan zijn of haar kinderen. En dan zijn wij feitelijk dus bezig de volgende generatie kwetsbare mensen op te laten groeien.”
Naar een preventieve en themagerichte aanpak
“Ik ben ervan overtuigd dat de problemen die wij in onze praktijk zien, zijn te voorkomen door gebruik te maken van data en beschikbare kennis. Wat kun je weten van de plek waar een kind geboren wordt en het naar school gaat? Ben jij geboren in een beetje moeilijke buurt, waar veel sociale problemen zijn, waar het aantal uithuisplaatsingen hoog is, en je zit op een school waar veel kinderen zitten met een probleemachtergrond?
Als je weet welke elkaar versterkende factoren een rol spelen bij het ontstaan van problemen, kun je daar op wijkniveau op inspelen. Open beschikbare data – zoals dus cijfers over armoede en over de mate waarin mensen een beroep doen op de geestelijke gezondheidszorg – leveren gecombineerd een bepaald beeld op wijkniveau op.
Zo ontstaan langzaam de contouren van de Smart Start-aanpak. Datascientists analyseren de beschikbare data over een vraagstuk, en combineren hun inzichten met die uit wetenschappelijk onderzoek en met de ervaringen en kennis van professionals en ouders. Ten slotte worden deze inzichten gebruikt om, via de ontwerpmethode design thinking, te komen tot modelaanpakken. In de loop der tijd worden deze aanpakken steeds bijgestuurd en aangepast. We gebruiken wat we al weten om de ‘kleur’ van een wijk te bepalen en de basis op scholen en in wijken te versterken. Via design thinking ontwerpen we vervolgens stapsgewijs oplossingen die niet alleen vernieuwend, maar ook duurzaam zijn.”
Veilige ontwikkeling
“Elke ouder wil het beste voor zijn kind. Werk je Smart Start, dan zeg je: wij weten dat er veel speelt in deze buurt, dus we zorgen ervoor dat kinderen hier ook de beste kans krijgen op een goede ontwikkeling. En ik denk dat je mensen dan pas echt serieus neemt. Laat je een zwakbegaafde moeder in haar eentje voortmodderen of help je haar? Als je haar helpt, is het signaal niet: jij kunt het niet. Dan zeg je: we snappen dat je het moeilijk hebt en we helpen je in je kracht te blijven. Dan geef je het kind pas echt een kans, in plaats van te wachten tot de ellende om de hoek komt kijken die we allang hadden kunnen bedenken.”
Over de auteur: Lian Smits is bestuurder van Sterk Huis en mede-initiatiefnemer van het programma Smart Start.
Meer informatie: www.programmasmartstart.nl