Het schrijven van de blog was een hersenkraker. Want wat betekent het wanneer je onvrijwillige zorg thuis wilt inzetten? Waar moet je aan voldoen als organisatie? Wie is eindverantwoordelijk en wie draagt zorg voor de zorgverantwoordelijke? Hoe werk je multidisciplinair samen? Wat zou het beteken in het geval van Siad?
Er was een multidisciplinaire samenwerking met een tolk, gedragsdeskundige, de gemeente, vluchtelingenwerk en thuisbegeleiding. Samen met Siad en de betrokken professionals werd gesproken over zijn leven en zijn wensen. De Wet zorg en dwang stelt eisen aan het maken van afspraken over de zorg en ondersteuning.
De wet geeft 9 categorieën aan van onvrijwillige zorg. De 8e categorie gaat over de beperking van het inrichten van het eigen leven waardoor de cliënt iets moet doen of laten waarbij ik moet denken aan het leven van Siad. Bij hem zagen we vooral ernstig nadeel (of een aanzienlijk risico daarop) dat hij zichzelf of anderen ernstig zou kunnen verwaarlozen of maatschappelijk ten onder zou kunnen gaan.
Wanneer het noodzakelijk wordt om onvrijwillige zorg (zorg waarmee de cliënt of zijn vertegenwoordiger niet instemt en zorg waarmee de vertegenwoordiger heeft ingestemd maar waartegen de cliënt zich verzet) op te nemen in het zorgplan is de uitvoerende organisatie verplicht tot het doorlopen van het stappenplan om daarmee een zorgvuldige multidisciplinaire afweging te maken.
Het stappenplan kent diverse rollen die betrokken moeten zijn. In het verhaal van Siad zou de persoonlijk begeleider van de zorgaanbieder de rol van de zorgverantwoordelijke op zich kunnen nemen. Zij stelt het plan op samen met Siad en is verantwoordelijk voor de evaluatie. Zij betrekt hierbij de orthopedagoog als deskundige van een andere discipline. Ze toetsen het plan bij de Wzd functionaris die werkzaam is bij de organisatie maar die zelf niet betrokken is bij de begeleiding van Siad.
Aantal uitgangspunten op een rij
- Ieder mens heeft het recht om in vrijheid te leven en eigen keuzes te maken
- De Wet zorg en dwang regelt de rechten bij onvrijwillige zorg of onvrijwillige opname van mensen met een verstandelijke beperking, mensen met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie), mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH), Korsakov of Huntington (zie ook het besluit 'gelijkgestelde aandoeningen')
- Zoveel mogelijk vrijwillig; de Wet zorg en dwang gaat uit van het principe ‘nee, tenzij’.
- Alleen als het echt niet anders kan
- Volg altijd het stappenplan wanneer er onvrijwillige zorg wordt opgenomen in het zorgplan
Enkele tips voor de adviesraden
- Bespreek met elkaar hoe je als adviesraad denkt over vrijheid en onvrijwillige zorg en welke betekenis dit heeft voor burgers
- Bekijk met elkaar wat er bij een organisatie voor nodig is om klaar te zijn voor de Wzd
- Laat je informeren door cliënten (en/ of vertegenwoordigers), professionals en organisaties over de uitvoering van onvrijwillige zorg in de thuissituatie
Over de auteur: Tamara Streng is adviseur kennismanagement en o.a. accounthouder op de Wzd in de gehandicaptensector - Vilans.
Relevante artikelen:
https://www.dwangindezorg.nl/wzd/praktijkvoorbeelden/ambulante-zorg
https://www.dwangindezorg.nl/wzd/praktijkvoorbeelden/overig
https://www.dwangindezorg.nl/documenten/publicaties/implementatie/wzd/diversen/wet-zorg-en-dwang-voor-zorgaanbieders
https://www.dwangindezorg.nl/wzd
https://www.vilans.nl/producten/stappenplan-wet-zorg-en-dwang
https://www.dwangindezorg.nl/documenten/publicaties/implementatie/wzd/diversen/zorginstelling-bent-u-klaar-voor-de-wet-zorg-en-dwang
