Recent spraken wij in opdracht van een kleine gemeente, met cliënten wiens problematiek zowel op het vlak van zorg en welzijn ligt, als op het vlak van veiligheid (als dader en/of als slachtoffer). Uit hun verhalen sprak enerzijds hoop, maar anderzijds bleek ook hoe een goed bedoeld systeem slecht kan uitpakken voor een individuele cliënt.
Positief was dat de cliënten die wij spraken hun leven allemaal weer (enigszins) op de rit hadden. Zij schreven die vooruitgang deels toe aan de individuele professional met wie zij een vertrouwensband hadden. De cliënten begonnen zich open te stellen juist omdat deze professional, ondanks nukkig of afwijzend gedrag van de cliënt, contact bleef zoeken, hierbij oprechte interesse toonde en niet veroordelend was. Op een gegeven moment kon de cliënt verdragen dat hem/haar een spiegel werd voorgehouden en dat suggesties goed bedoeld waren.
Dit positieve contact stond voor hen in schril contrast met hun algemene ervaringen met de hulpverlening. Zij schetsten hun historie in de hulpverlening waarin ‘veel beloofd maar weinig waargemaakt’ is, professionals vaak met een eigen (verkokerd) doel het gesprek aangingen en zij zich als mens maar beperkt gezien en gehoord voelden. Zelf koppelen ze het feit dat ze afhaakten aan hun teleurstelling in professionals. Ze bleven bij voorkeur zo ver mogelijk weg van alles wat naar hulpverlening rook.
Dat is schrijnend omdat het sociaal domein juist ondersteuning wil bieden aan de meest kwetsbaren. Deels is dit falen te verklaren door de aard en omvang van de problematiek, maar de crux zit hem in het systeem van zorg en welzijn zelf. Daarom zou ik Adviesraden Sociaal Domein willen vragen oplossingsrichtingen dan ook niet te zoeken in een handelingsperspectief voor individuele professionals, maar veel meer in de richting van de wijze waarop deze professionals worden aangestuurd, in de manier waarop zorg gefinancierd en geïndiceerd wordt en de wijze waarop in multidisciplinaire setting wordt samengewerkt. Juist u kunt het systeem van een afstandje beschouwen, hierbij de onbedoelde bottlenecks identificeren, om zo uw college op weg te helpen de voorwaarden te scheppen voor mensgerichte en effectieve ondersteuning.
Over de auteur: Dr. Annemarijn Walberg is senior onderzoeker op het gebied van Zorg en Veiligheid, bij de Academie Bestuur, Recht en Ruimte van Hogeschool Saxion.
a.m.walberg@saxion.nl
