De sociale basis gaat over mensen, maar wordt vaak politiek gemaakt. De sociale basis is dat wat er gebeurt tussen mensen. De sociale basis is het geheel aan relaties, verbindingen en initiatieven tussen en voor mensen. Het gaat over de informele inzet tussen mensen, al dan niet in een georganiseerder karakter. In gemeentelijke taal wordt met ‘de sociale basis’ een beleidsthema geduid waar verschillende andere thema’s onder hangen; onder andere mantelzorg.
De mantelzorger is een belangrijk onderdeel van de sociale basis, deze biedt immers heel veel informele zorg voor een naaste en daarmee heel veel energie aan de sociale basis. Tegelijkertijd heeft de mantelzorger ook hulp en ondersteuning nodig vanuit de sociale basis.
Geen apart thema
Mantelzorg is geen apart thema, maar is verweven met heel veel thema’s binnen de gemeentelijke politiek. Mantelzorgers zijn er immers in alle vormen en maten, en zij hebben veel verschillende rollen in onze maatschappij, binnen en buiten de sociale basis. Dat moet niet vergeten worden. Sommige mantelzorgers werken, of gaan naar school, hebben daarnaast vrijwilligerswerk en helpen ook nog een buurvrouw af en toe met boodschappen. Dit gaat goed, zolang de mantelzorger een balans ervaart in draagkracht en draaglast en zolang er aandacht is voor de behoeften van mantelzorgers aan ondersteuning. Echter, wanneer problemen rondom financiën of eenzaamheid ontstaan, dan zien zien we dat veel sociale -en maatschappelijke contacten stagneren (SCP, 2023), terwijl burgers wel voor elkaar blijven zorgen.Tegelijkertijd kijkt de politiek, óók bij problemen als eenzaamheid en geldzorgen, als eerste naar wat iemand zelf, samen met het netwerk kan. Bij mantelzorg wordt op die manier de druk onevenredig verhoogd.
Wat kan de gemeente doen?
Zie mantelzorg niet los van andere thema’s binnen de gemeentelijke politiek. Zorg ervoor dat je in alle thema’s aandacht hebt voor deze zorgende burgers en de behoeften die zij hebben. De gemeente kan plekken voor ontmoeting in de gemeenschappelijke basis faciliteren, bijvoorbeeld door het in stand houden van buurtcentra. Ook kan de gemeente de gemeenschappelijke en institutionele sociale basis versterken, bijvoorbeeld door de inzet van beroepskrachten en geschoolde vrijwilligers die oog hebben voor het systeem en dus voor alle aanwezige mantelzorgers, in plaats van alleen de cliënt. Met een aanbod van educatie, informatie en advies kunnen zij mantelzorgers al preventief ondersteunen. Zo kan de gemeente helpen de persoonlijke sociale basis van de mantelzorger te versterken.
| |
|
|
|
|
| |
|
Gespreksmodel
Aangezien de sociale basis een breed concept is, helpt het gespreksmodel Sociale Basis van het Verwey Jonker instituut om het te verduidelijken. Het model is onderdeel van een position paper en is tot stand gekomen in samenspraak met diverse partijen - De sociale basis: kernboodschap en position paper - MantelzorgNL. Het model helpt om te zien wat, en of er iets in de invloedsfeer van de gemeente ligt als het gaat om de sociale basis. Uitganspunt zijn drie sferen:
- De persoonlijke sociale basis: het netwerk direct om de burger heen waar een nauwe band mee is, bijvoorbeeld het gezin, of vrienden.
- De gemeenschappelijke sociale basis: daar waar de burger onderdeel is van een gemeenschap (denk aan bijvoorbeeld de LHBTIQ+ gemeenschap), en de gemeenschap waar de burger in woont met plekken van ontmoeting, vereniging en bewonersinitiatieven.
- De institutionele sociale basis: de meer georganiseerde informele zorg, zoals het steunpunt voor vrijwilligers en voorzieningen in de wijk.
|
|
|
Over de auteur: Wieke Hengeveld is beleidsadviseur bij MantelzorgNL. In een tweede blog beschrijft zij volgende week enkele praktijkvoorbeelden om te laten zien hoe gemeenten integraal kunnen werken aan mantelzorgondersteuning.
