Vereniging van adviesraden die de lokale overheid adviseren vanuit het inwonersperspectief

De kracht van kleine wij's

Koningsdag 2020. Corona. Midden in mijn straat zijn we uit volle borst aan het zingen, op veilige afstand van elkaar uiteraard. Iemand zit op een rollator, een kind huppelt rond. Dan zingen we: ‘lang zal ze leven’. Voor de buurvrouw die ook vandaag jarig is en voor wiens huis we staan als buurtbewoners. Op haar initiatief staan we hier. We krijgen nog een traktatie, soesjes, mee naar huis.

Door Judith Jansen en Radboud Engbersenmaandag 20 maart 2023

Klein en kneuterig, zo kan je dit buurtinitiatief wel typeren. Vanuit het vierjarig project Wij in de Wijk dat we recent afrondden, weten we dat juist deze kleine en kneuterige activiteiten een cruciale bijdrage leveren aan leefbare, prettige en sociale buurten. Ze zorgen voor een ‘wij-gevoel’ op kleine schaal, of dat nu is tussen mensen die op elkaar lijken vanwege interesse, achtergrond of overtuiging (bonding) of daar juist in verschillen (bridging).

Geen vanzelfsprekendheid  

Die ‘wij’ is al lang geen vanzelfsprekendheid meer, bijvoorbeeld door groeiende ongelijkheid. Het recente SCP-rapport Eigentijdse ongelijkheid legt dat nogmaals bloot. Ook de extramuralisering in de zorg, de digitalisering, het langer thuis moeten blijven wonen van ouderen en het superdivers worden van onze samenleving, leidt bij velen tot verlies van contacten, sociaal isolement en opgesloten raken in schrale sociale netwerken. En ook in het sociaal beleid en werk heerst een te dominant individualiserend perspectief.

Net als de socioloog Robert Putnam zien we hoopvolle tekenen voor een terugkeer naar een wij-samenleving. Hij betoogt in zijn laatste boek The Upswing (2020) dat de Verenigde Staten zich een eeuw geleden hebben ontwikkeld van een ik-samenleving naar een wij-samenleving om vervolgens vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw weer terug te vallen naar een ik-samenleving. De ondertitel van zijn boek geeft dat ook aan: ‘How we came together a century ago and how we can do it again.’ 

Niet groots of ingewikkeld

Op onze tocht langs een kleine 30 wijkinitiatieven zagen wij ook dat burgers niet overal met de ruggen naar elkaar staan. Er zijn overal groepen inwoners te vinden die samen een ‘kleine wij’ vormen in hun buurt. Dat het niet ingewikkeld of groots hoeft bewijzen bijvoorbeeld de vogelvlotjes in Amstelveen die jong en oud samenbrachten. Een koffietafel en een welgemeend ‘tot morgen’ wat klinkt bij Stichting Asha in Utrecht Zuilen is voldoende. 

Waardeer kleine 'wij's'

Een ‘wij in de wijk’ bestaat dus eigenlijk uit een aantal kleine ‘wij’s’. Waardeer als beleidsmakers en sociaal professionals juist deze initiatieven, zo luidt onze oproep dan ook. Zeker voor inwonersgroepen in een kwetsbare positie zijn deze laagdrempelige activiteiten van groot belang om gelijkgestemden te ontmoeten. Deze ‘warme plekken’ waar saamhorigheid en een thuisgevoel is, stimuleren hun empowerment en daarmee de kansengelijkheid. 

En wie weet waar een simpel initiatief als het samen zingen van het Wilhelmus en soesjes toe kan leiden. Inmiddels zijn we een buurtbarbecue, nieuwjaarsborrel, Koningsdag koffiedrinken, een buurtapp en lief- en leedpotje verder. 

 

Over de auteursJudith Jansen is projectleider Wij in de Wijk bij Movisie en Radboud Engbersen is (programmaleider Sociale Basis bij Movisie 

Lees hier de digitale casusbundels van Wij in de Wijk | Movisie. Bekijk ook deze 3 infographics en korte videofilms over vier inspirerende initiatieven of luister naar de Podcastserie Wij in de wijk.