Vereniging van adviesraden die de lokale overheid adviseren vanuit het inwonersperspectief

Gemeenschappen; gegronde partners?

Veel aandacht gaat uit naar individuele ondersteuning bij de transformatie in het sociaal domein. Verreweg de meeste professionals in bijvoorbeeld sociale wijkteams houden zich primair bezig met ondersteuning van individuele burgers. Professionals die zich met het collectief of de gemeenschap bezig houden, zoals opbouwwerkers, zijn steevast in de minderheid. Toch verwachten we veel van die gemeenschappen, het idee van de participatiesamenleving is daar deels op gebaseerd. Maar zijn deze verwachtingen terecht? Wat is de meerwaarde van gemeenschappen en in hoeverre staan ze open voor deelname van alle burgers? In deze blog nemen we de wijk als vertrekpunt.

Door Annica Brummeldinsdag 19 maart 2019

Verwachtingen 

Bewonersinitiatieven die actief zijn in de wijk, zoals eetgroepen, wandelgroepen of wijkraden zijn voorbeelden van gemeenschappen. Deze bewonersinitiatieven vormen niet alleen een mogelijkheid voor participatie, maar dragen ook bij aan thuis voelen, of belonging, in een wijk. Ze dragen bij aan onderdeel zijn van de samenleving. Bovendien zijn sterke gemeenschappen van belang om diverse problemen aan te pakken, zoals eenzaamheid (Marmot, 2015). Het is dus van belang om dit bovenindividuele niveau te erkennen en als wezenlijk onderdeel te zien van het sociaal domein.

Toegankelijkheid

Bewonersinitiatieven leveren dus een belangrijke bijdrage aan gemeenschapsvorming in een wijk. Maar niet alle bewonersinitiatieven zijn daadwerkelijk toegankelijk voor iedereen, bijvoorbeeld als het gaat om mensen met een beperking (Brummel, 2017). De toegankelijkheid van bewonersgroepen wordt mede bepaald door de beeldvorming die de bewonersinitiatieven hebben ten aanzien van mensen met een beperking en de rol die het bewonersinitiatief voor zichzelf ziet in de wijk. Bewonersinitiatieven zijn dus niet per definitie een partner om achterstanden te doorbreken. Daarom is het van belang om te zorgen dat bewonersinitiatieven toegankelijk zijn voor alle burgers. Alleen op die manier hebben alle burgers in de wijk invloed op hun eigen leefomgeving.

Partnerschap

Bewonersinitiatieven kunnen dus waardevolle partners zijn in de aanpak van maatschappelijke vraagstukken zoals eenzaamheid of sociale inclusie, maar zijn dat niet per definitie. Wat vraagt dat van Adviesraden Sociaal Domein? Adviesraden kunnen alert zijn op de aandacht voor bewonersinitiatieven of andere gemeenschappen in het sociaal domein, bijvoorbeeld in beleid. Tegelijkertijd kunnen adviesraden op zoek gaan naar partnerschappen met deze bewonersinitiatieven, zoals bijvoorbeeld wijk- of dorpsraden. Deze wijk- of dorpsraden kunnen de Adviesraden informeren over gebiedsgerichte vraagstukken die spelen in het sociaal domein. De adviesraden kunnen op hun beurt partner zijn om het inclusieve vermogen van deze wijk- of dorpsraden te vergroten.

Gisteren verwoordde een collega van mij het als volgt: het is zoals het zaadje en de grond. We besteden in het sociaal domein en gebiedsgericht werken nu vooral aandacht aan het zaadje en te weinig aandacht aan de grond. Maar een zaadje groeit alleen goed in vruchtbare grond. Tijd om ook aandacht te besteden aan de grond!

Over de auteur: Annica Brummel is onderzoeker bij het Lectoraat Ethiek van Verbinding met Mensen met een Verstandelijke Beperking. Daarnaast is zij onderzoeker bij Pluryn. Op beide plekken houdt ze zich bezig met de thema’s ‘sociale inclusie’ en ‘wijkgericht werken’. 

Meer weten? In een eerder blog introduceerden we de handreiking In verbinding met de wijk. Een praktische tool om langs twee sporen (individu en de context) te werken aan sociale inclusie in de wijk. https://blog.han.nl/han-sociaal/files/2018/06/In-verbinding-met-de-wijk.pdf