9e Hannie van Leeuwenlezing 2021

Ombudsman Reinier van Zutphen: ‘Word geen vinkje’

Hoe zorg je ervoor dat inwoners tot hun recht komen? Dat ze gehoord worden? En wat is hierbij de rol die lokale advies- en cliëntenraden kunnen spelen? In een tijd waarin het vertrouwen in de overheid flink op de proef wordt gesteld. Op inspirerende wijze ging Nationale ombudsman Reinier van Zutphen in op deze vragen, tijdens de 9e Hannie van Leeuwenlezing, op vrijdag 5 november jl.

Reinier van Zutphen schetste allereerst de context waarin we ons bewegen: decentralisaties, ernstige problemen met financiën, arbeidstekorten. Wat is er nodig bij gemeenten om de inwoner toch te bereiken en te bedienen? Reinier van Zutphen: “Dit vraagt creativiteit en helderheid: inwoners moeten weten waar de gemeente voor is. En dit alles is het speelveld waarin adviesraden moeten opereren. Waarin zij een rol hebben om inwoners tot hun recht te laten komen, zich gehoord te laten voelen.”

Word geen vinkje
De ombudsman adviseerde de deelnemers die vanuit de zaal (Domstad in Utrecht) en online meekeken: “Word geen vinkje. Zorg dat je als adviesraad echt luistert naar de verhalen van inwoners. Waar lopen zij tegen aan, welke problemen ondervinden zij met de overheid? En zoek die mensen op die dat uit zichzelf niet makkelijk kunnen vertellen. Als dat lukt, dan ben je echt van toegevoegde waarde voor de gemeente.”

Wat heb je nodig?
Ook ging de ombudsman in op waar je je informatie (signalen) vandaan haalt als adviesraad. Hoe je dichtbij komt. En de allerbelangrijkste vraag die je volgens hem hierbij stelt: “Wat heb je nodig? Het antwoord op die vraag is de basis voor je advies aan de gemeente.” Verder gaf Reinier van Zutphen een mooi en helder inzicht over de manier van werken van de Nationale ombudsman als organisatie.

Als een spons
We hadden de burgemeester van Leiden, Henri Lenferink, gevraagd om als co-referent te reageren op de lezing. Mooie aanvullingen die hij had op het verhaal van de ombudsman: “Probeer als adviesraad niet de beste beleidsambtenaar te zijn. Zuig als een spons op wat je hoort en ziet in de samenleving en ‘knijp dit dan uit’, het liefst voor het oog van de wethouder. En hierbij is de houding en het gedrag van de gemeente heel belangrijk. Dat ambtenaren weten van de hoed en de rand en – vooral ook – voelen wat er speelt in hun gemeente.”

Persoonlijk contact
Henri Lenferink gaf mooie voorbeelden van gesprekken die hij zelf voerde met inwoners en die precies blootleggen wat er soms mis gaat in het lokale speelveld. “Veel inwoners zijn boos. En het allerbelangrijkste om dit te bestrijden is het persoonlijke contact. Je moet in staat zijn om met inwoners het echte gesprek aan te gaan.”

Interactie
Vervolgens was er ruimte voor deelnemers uit de zaal en online om vragen te stellen aan de sprekers. “Heeft de ombudsman nu andere inzichten dan zes jaar geleden, toen hij begon met dit werk?” en “Moeten ambtenaren meer buiten de lijntjes durven te kleuren?”.

Alles bij elkaar zorgden de lezing, de reactie van de co-referent en de interactie met deelnemers voor een hele inspirerende en fijne middag. Waarin nieuwe inzichten werden opgedaan door deelnemers én zeker ook door ons als Koepel. We willen iedereen hier heel hartelijk voor bedanken!

Op korte termijn verschijnt er ook een uitgeschreven versie van de lezing. Deze delen we in onze nieuwsbrief, op onze website en per mailing met onze leden.