Vereniging van adviesraden die de lokale overheid adviseren vanuit het inwonersperspectief

7e Hannie van Leeuwenlezing 2018

Janny Bakker-Klein, voorzitter van de Raad van Bestuur van Movisie

Op 9 november jl. vond de 7e Hannie van Leeuwenlezing plaats, dit keer in het Bartholomeus Gasthuis in Utrecht. Allereerst stonden we met elkaar stil bij het overlijden van Hannie van Leeuwen in augustus dit jaar; dit gaf de dag een extra bijzonder karakter. De lezing werd dit jaar verzorgd door Janny Bakker-Klein, voorzitter van de Raad van Bestuur van Movisie. Janny Bakker-Klein heeft veel kennis en ervaring binnen de gemeente en in het sociaal domein en heeft een duidelijke visie over dat domein. Ze gelooft erg in de kracht van burgers en nodigt gemeenten én adviesraden uit om hier zo veel mogelijk op aan te sluiten.

Lezing 'Anders denken'

Janny Bakker-Klein begon haar lezing met een terugblik naar de lezing van Hannie van Leeuwen in 2012. Ze constateert dat er nog steeds dezelfde onopgeloste vraagstukken zijn binnen het sociaal domein. Janny Bakker: “Mijns inziens moeten we het nu écht over een andere boeg gaan gooien. Ik wil u meenemen in een duiding van wat er in het sociale domein aan de hand is, zodat u na vandaag beter gaat begrijpen hoe het komt dat transformeren in het sociale domein zo weerbarstig is.” De rol van adviesraden is volgens Janny Bakker helder: “Onderschat uw rol als adviesraden in het sociale domein daarbij niet. U heeft een belangrijke sleutel in handen om in uw gemeentelijke organisatie de noodzakelijke transformatie in het sociale domein te helpen versnellen. En ik hoop dat ik u hier vanmiddag ook enthousiast voor kan krijgen.” Janny Bakker vertelde tijdens de lezing over haar onderzoek (de titel van de lezing is hieruit ontstaan): “Dat onderzoek hoop ik binnenkort af te ronden met een proefschrift, dat de titel krijgt: ‘Anders Kijken’. Dat ‘Anders Kijken’ is naar mijn overtuiging de sleutel tot een succesvolle transformatie in het sociale domein.” Enkele citaten die volgden: “In de eerste plaats zou ik u willen uitnodigen om te beginnen met anders kijken naar ambtenaren. Heel graag wil ik een hardnekkig misverstand uit de wereld helpen. Bij ambtenaren denkt men vaak aan mensen die star de regels volgen en die er vooral op uit zijn om ondersteuning aan inwoners te weigeren, zonder enig begrip van de situatie van de inwoner en van het echte leven. Dames en heren, dat beeld van ambtenaren klopt niet. Ambtenaren die bij gemeenten of in gemeentelijke wijkteams dagelijks in contact staan met mensen zijn geen bureaucraten. Het zijn professionals, met een intrinsieke motivatie om voor inwoners te doen wat werkelijk van betekenis voor hen is. Ik heb het hierna dus ook niet meer over ‘ambtenaren’ maar over ‘professionals’. En dan weet u dus wie ik daarmee bedoel.” “… En dat brengt mij tot het tweede aspect van “Anders kijken”. Als we in het sociale domein willen gaan doen wat werkelijk voor mensen van betekenis is, dan moeten we bij de overheid af van het dominante neutrale mensbeeld. We moeten fundamenteel anders kijken naar mensen.  Misschien is het voor u als leden van adviesraden sociaal domein mogelijk om eens met elkaar in gesprek te gaan over de waarden die voor u van belang zijn in de relatie tot inwoners die ondersteuning vanuit de gemeente nodig hebben. Daaruit valt vaak ook te herleiden wat uw eigen dominante mensbeeld is.”   “… Dat brengt mij tot een derde aspect en daarmee kom ik vermoedelijk dichter bij uw dagelijkse werk als leden van adviesraden in het sociale domein: anders kijken naar evaluatie en verantwoording.  Onze hele structuur van controle en verantwoording in het sociale domein is erop gericht dat professionals datgene doen wat controleerbaar en verifieerbaar is. Het verhaal dat ik u net vertelde is anekdotisch voor vele andere situaties, waarin mij duidelijk werd dat wat er werkelijk door professionals wordt gedaan vaak heel anders is dan wat zij in officiële documenten rapporteren. Het kost hen weliswaar veel tijd en moeite om wat zij doen zo te verantwoorden dat het binnen de regels geperst kan worden, maar de meeste professionals kiezen er uiteindelijk toch voor om datgene te doen dat volgens hen juist is om te doen. Dat is hun drijfveer en daarin toont zich hun vakmanschap.”